To z kolei nakłada na państwa członkowskie, w tym Polskę,  obowiązek dostosowania prawa do wymogów unijnych dyrektyw i przyczynia się do  likwidacji zaniedbań poprzez przyznawanie środków na inwestycje proekologiczne.

Konieczność dostosowania prawa polskiego do prawa unijnego wynika z zapisów Traktatu Akcesyjnego. Zaniedbania w ochronie środowiska w Polsce w okresie powojennym były duże. Z tego powodu wprowadzono wymóg wdrożenia w Polsce całego prawa dotyczącego środowiska, wszystkich dyrektyw środowiskowych.

Zgodnie z najnowszym raportem Komisji Europejskiej, dotyczącym unijnego rynku wewnętrznego, w zakres unijnej polityki środowiska naturalnego wchodzą 142 dyrektywy. Obecnie Ministerstwo Środowiska pracuje przede wszystkim nad wdrożeniem trzech dyrektyw: w sprawie odpadów, w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie środowiska morskiego.

Przepisy środowiskowe mają wpływ także na działania znajdujące się w kompetencjach innych ministerstw i budzą duże zainteresowanie różnych środowisk czy branż. Konsultacje i negocjowanie rozwiązań akceptowalnych dla wszystkich zainteresowanych czasem zabierają wiele czasu, a nawet opóźniają wdrożenie danej dyrektywy.

Krok po kroku

Stronie polskiej udało się jednak wynegocjować tzw. okresy przejściowe, które umożliwiły przesunięcie w czasie dostosowanie naszych przepisów do wymogów unijnych. Komisja Europejska ciągle udoskonala prawo środowiskowe, powstają nowe dyrektywy, z których wynikają kolejne zobowiązania dla Polski jako kraju członkowskiego.

W praktyce, nie tylko zmieniamy już obowiązujące przepisy,  ale również dodajemy nowe i usuwamy te niezgodne z prawem UE. Jednocześnie podnosimy efektywność prawa poprzez proces deregulacji - zmniejszanie obciążeń przedsiębiorców i obywateli. Ważne są też działania poza legislacyjne, jak kampanie społeczne podnoszące świadomość ekologiczną, promocja zachowań proekologicznych, czy po prostu otwarte debaty na ważne tematy środowiskowe.

Prawo polskie, prawo wspólnotowe

Znając dokładność, z jaką unijni urzędnicy sprawdzają efektywność wdrażania  swoich dyrektyw w krajach członkowskich, musimy zadać sobie pytanie: jak obecne dostosowanie polskiego prawa ochrony środowiska do prawa wspólnotowego przekłada się na konkretne działania w zakresie ekologii?

Polska, przystępując do Unii Europejskiej, została zobowiązana do spełniania wymogów wynikających z prawa europejskiego, w tym w sektorze środowiska. I tak na przykład, jesteśmy zobowiązani wdrożyć do 2015 roku dyrektywę 91/271/EWG, dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych. W związku z tym stworzono Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w ramach którego realizowane są inwestycje polegające na rozbudowie sieci kanalizacyjnej oraz budowie i modernizacji oczyszczalni ścieków. Projekty te są finansowe m.in. z funduszy unijnych.

Polska wdraża również Dyrektywę Parlamentu Europejskiego I Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów. Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek osiągania poziomów  recyklingu i gospodarowania odpadami określonych przepisami prawa wspólnotowego. Aby dostosować się do celów dyrektywy, musimy m.in. do 2020 roku przygotować wagowo minimum 50 proc.  więcej odpadów, takich jak: papier, metal, plastik i szkło (pochodzących z gospodarstw domowych) do ponownego wykorzystania i recyklingu.

W tym celu konieczne jest wybudowanie zakładów zagospodarowania odpadów, wprowadzenie odpowiednich systemów segregacji, a także unowocześnienie istniejących składowisk. Nowelizacja przepisów dotyczących gospodarki odpadami i tym samym dostosowanie polskiego prawa do obowiązującego w całej Unii, przyczyni się do usprawnienia systemu zbierania, segregowania i przetwarzania różnego rodzaju odpadów.

Oczyszczanie ścieków i gospodarka odpadami to tylko dwa przykłady. Jak informuje Ministerstwo Środowiska, realizowanych jest wiele innych inwestycji w obszarze ochrony przyrody, wynikających z wdrażania prawa wspólnotowego. Skala i rozmach tych zmian w Polsce, także w zakresie ekologii, nie byłyby możliwe bez funduszy unijnych.

Polska dąży do tego, by zostać liderem rozwoju gospodarczego wśród państw nowej Unii. Jednak nasz kraj nie może pozwolić sobie na to, aby inwestycje realizowane ze  wspólnotowych funduszy i rozwój gospodarczy odbywały się kosztem wyjątkowego, jak na Europę, polskiego środowiska przyrodniczego. Koniecznością staje się tutaj zrównoważony rozwój.

Wincenty Bryński