W praktyce stosowanej przez przedsiębiorców decydujących się na budowę elektrowni OZE w Polsce, z reguły podpisywane są umowy dzierżawy na czas określony wynoszący 20-30 lat.

Ten rodzaj umowy zabezpiecza inwestora przed wypowiedzeniem przez właściciela. W przypadku umowy użytkowania jest ona rozwiązaniem, które jest korzystniejsze w przypadku upadłości właściciela i egzekucji danego gruntu.

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Kolejnym etapem w przygotowaniu projektu naziemnej farmy fotowoltaicznej jest zapewnienie zgodności projektu z lokalnymi przepisami przestrzennymi. Może się to odbyć poprzez uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy lub poprzez zapewnienie zgodności planowanej inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP).

W tym wypadku, ze względu na nieprecyzyjność przepisów, które pozostawiają pole do interpretacji, powstaje wątpliwość, czy  realizacja danej inwestycji może zostać umożliwiona poprzez wydanie decyzji o warunkach zabudowy (tzw. decyzji WZ), czy konieczna będzie do tego celu procedura przyjęcia/zmiany MPZP. W praktyce część projektów jest realizowana w oparciu o MPZP, jednak projekty, zwłaszcza farm fotowoltaicznych, są przygotowywane często w oparciu o decyzję WZ.

W przypadku, gdy decyzja WZ zmienia status działki rolnej wówczas może się to wiązać – w przypadku przekształcania gleb lepszej jakości - z koniecznością uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączenia danych gruntów z produkcji rolnej oraz z wiążącymi się z tym opłatami. Dlatego w przypadku realizacji inwestycji na drodze decyzji WZ korzystniejszy będzie wybór terenu na obszarach wiejskich charakteryzującego się V i VI kategorią gleb, co pozwoli na uniknięcie opłat związanych ze zmianą przeznaczenia gruntów rolnych.

W przypadku konieczności przekształcenia lub uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego pod farmę PV, inwestor musi liczyć się z kosztami dotyczącymi pracy urbanisty czy z pokryciem kosztów zmiany/uchwalenia MPZP.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia może być konieczne w przypadku, gdy powierzchnia planowanej farmy fotowoltaicznej przekracza 0,5 ha.

W przypadku przedsięwzięcia kwalifikującego się do konieczności uzyskania decyzji środowiskowej, gmina, która wydaje taką decyzję, może zwrócić się w tej sprawie o niewiążącą ją opinię do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i sanepidu, a w przypadku wątpliwości nakazać inwestorowi wykonanie raportu oddziaływania na środowisko, co wiąże się z dodatkowymi kosztami rzędu kilku do kilkunastu tysięcy złotych i może wydłużyć o kilka miesięcy proces decyzyjny. Decyzja środowiskowa jest ważna przez 4 lata.

Przyłączenie do sieci

Procedurę ubiegania się o przyłączenie do sieci rozpoczyna się od uzyskania od danego operatora tzw. warunków przyłączenia do sieci. Wniosek o wydanie warunków przyłączenia powinien zawierać m.in. potwierdzenie prawa do dysponowania danym gruntem pod inwestycję, wypis i wyrys z MPZP czy decyzję o warunkach zabudowy, dokumenty techniczne dotyczące planowanej instalacji, a także ekspertyzę wpływu danej instalacji na pracę systemu energetycznego. Ostatni z dokumentów konieczny jest w przypadku, gdy planowana nominalna moc instalacji ma wynosić ponad 2 MW.

Zgodnie z obowiązującym prawem, operatorzy energetyczni są zobowiązani zapewnić priorytet w przyłączeniu dla odnawialnych źródeł energii – pod warunkiem spełnienia „technicznych” i „ekonomicznych” warunków przyłączenia, co w praktyce oznacza, że potencjał danej sieci energetycznej musi umożliwiać przyjęcie mocy planowanej elektrowni.

Wydając warunki przyłączenia operator energetyczny dostarcza wzór umowy przyłączeniowej, w której zostanie określony m.in. termin realizacji przyłączenia i podział jego kosztów pomiędzy inwestorem i operatorem. Warunki przyłączenia są ważne 2 lata. Wydanie warunków przyłączenia to jednocześnie warunkowe zobowiązanie się operatora energetycznego do zawarcia umowy przyłączeniowej.

Więcej o przyłączeniu do śieci w tekście Podłączanie mikroinstalacji – nie ma większych problemów.

Uzyskanie koncesji z Urzędu Regulacji Energetyki

Uzyskanie koncesji z URE może być poprzedzone wystąpieniem o promesę koncesji. Źródła o mocy do 5 MW są zwolnione z jednorazowej opłaty za wydanie koncesji wynoszącej około 600 zł. Minimalny okres ważności koncesji to 10 lat, a maksymalny – 50 lat.

Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo energetyczne z 2013 r., z obowiązku uzyskania koncesji zwolnione są gospodarstwa domowe inwestujące w mikroinstalację PV o mocy do 40 kW (tzw. prosumenci). Ustawa o OZE podpisana przez prezydenta zwalnia z koncesji także instalacje w grupie tzw. małych instalacji, czyli instalacji od 40 kW do 200 kW przyłączonych do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV. Pozostałe podmioty muszą wystąpić o koncesję.

Umowy na sprzedaż energii i zielonych certyfikatów

Te umowy mają określać m.in. warunki i cenę sprzedaży energii produkowanej na farmie fotowoltaicznej, a także cenę zielonych certyfikatów, o których przyznawanie inwestor musi wcześniej wystąpić do URE i które może sprzedawać operatorowi energetycznemu po zawarciu umowy – alternatywnie w stosunku do sprzedaży certyfikatów na TGE.

Operator musi kupować energię z odnawialnego źródła energii po stałej cenie z rynku konkurencyjnego obowiązującej w roku poprzednim, podawanej co roku przez Urząd Regulacji Energetyki. Ustawa o OZE zmienia okresy publikacji ceny URE z rocznych na kwartalne.

Operator instalacji PV (z wyjątkiem prosumentów, którym zielone certyfikaty nie przysługują) może sprzedawać zielone certyfikaty także na platformie giełdowej Towarowej Giełdy Energii. Na TGE może sprzedawać także energię, niezależnie od obowiązku zakupu jej przez miejscowego operatora sieci energetycznej po gwarantowanej hurtowej cenie energii z roku poprzedniego.

Pozwolenie na budowę

Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne z 26 lipca 2013 r. (tzw. mały trójpak) wprowadziła do Prawa budowlanego zapisy mówiące o tym, iż pozwolenia na budowę nie wymaga montaż urządzeń fotowoltaicznych o mocy do 40 kWe. Instalacje większe niż 40 kW wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. W przypadku, gdy uzyskanie pozwolenia budowlanego będzie konieczne, będzie ono ważne przez 3 lata.

Uzyskanie pozwolenia na budowę wymaga uzyskania przez inwestora wszystkich wcześniej opisanych dokumentów i wieńczy proces przygotowania projektu od strony administracyjnej, a także umożliwia rozpoczęcie etapu budowy.

Więcej o pozwoleniu na budowę w tym artykule: Fotowoltaika i pozwolenie na budowę – wyjaśniamy wątpliwości

Oprac. Ewa Grochowska

Źródło: Perspektywy fotowoltaiki w Polsce. Raport; www.gramwzielone.pl