- Międzynarodowa Karta Energetyczna to nie tylko wyznacznik zmieniającej się globalnej architektury w sektorze energii, ale również narzędzie do dalszej promocji zasad funkcjonowania sektora, w szczególności w Azji, Afryce, Ameryce Południowej i na Bliskim Wschodzie - powiedział wiceminister gospodarki Andrzej Dycha podczas sesji plenarnej konferencji ministrów ds. energii, która odbyła się 20 maja 2015 r. w Hadze.

Koniec „Procesu Warszawskiego”

Międzynarodową Kartę Energetyczną podpisali wysokiej rangi przedstawiciele kilkudziesięciu państw, w tym Chiny, Stany Zjednoczone, Iran, Nigeria, Meksyk, Japonia, Korea Południowa i Turkmenistan oraz Unia Europejska.

Odbywające się w dniach 20-21 maja 2015 r. posiedzenie ministerialne w Hadze jest ostatnim etapem realizacji tzw. „Procesu Warszawskiego”, który zainicjowany został podczas posiedzenia Konferencji Karty Energetycznej w Warszawie w listopadzie 2012 r.

Konferencja Karty Energetycznej, będąca najwyższym organem decyzyjnym w procesie Karty Energetycznej, postanowiła wówczas o aktualizacji Europejskiej Karty Energetycznej z 1991 r. i zastąpieniu jej nową deklaracją polityczną, która w sposób wymierny odzwierciedlałaby zmiany w funkcjonowaniu globalnego rynku energii.

Warto zwrócić uwagę, że przyjęcie nowej deklaracji politycznej może okazać się skutecznym instrumentem dla przekonania większej ilości państw do podpisania w przyszłości i ratyfikacji Traktatu Karty Energetycznej (TKE), zwłaszcza Państw G20 i państw posiadających status obserwatora przy TKE.

Międzynarodowa Karta Energetyczna podkreśla wagę współpracy w obszarze energii pomiędzy państwami, odwołując się do najważniejszych zasad ujętych w Traktacie Karty Energetycznej, tj. wolności handlu, tranzytu, potrzeby poprawy klimatu inwestycyjnego w sektorze energii, ochrony środowiska i efektywności energetycznej.

Szczególny nacisk położony został na kwestie dostępu do energii, poprawy bezpieczeństwa energetycznego, stosowania zasady niedyskryminacji wobec inwestorów, walki z ubóstwem energetycznym, efektywnego wykorzystania surowców energetycznych.

Nowa Karta podkreśla wagę wymiany doświadczeń i wzmacniania współpracy w kontekście zarówno globalnym, jak i regionalnym.

Czym jest TKE?

- Traktat Karty Energetycznej jest obecnie jedyną prawnie wiążącą umową międzynarodową o zasięgu globalnym, która w pełni reguluje kwestie energetyczne. Ustanawia ona ramy dla współpracy międzynarodowej między krajami Eurazji, w szczególności w celu rozwijania ich potencjału energetycznego, zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii dla UE oraz poprawy klimatu inwestycyjnego w obszarze energetyki w państwach - sygnatariuszach Traktatu - wyjaśnia Ministerstwo Gospodarki.

Traktat Karty Energetycznej (TKE) i Protokół Karty Energetycznej dotyczący efektywności energetycznej i odnośnych aspektów ochrony środowiska, został podpisany w grudniu 1994 r., a wszedł w życie w kwietniu 1998 r. Do tej pory TKE został podpisany przez 53 państwa z Europy i Azji (w imieniu Wspólnot Europejskich podpis złożyła Komisja Europejska).

Znaczącym osiągnięciem organizacji jest ustanowienie przepisów, które regulują kwestię rozstrzygania sporów na linii inwestor zagraniczny - państwo na zasadzie odwoływania się do międzynarodowego arbitrażu. Dzięki temu tworzą bezprecedensowe warunki dla inwestorów dla dochodzenia swoich praw przeciwko państwu - gospodarzowi inwestycji.

Co daje TKE?

Przepisy TKE ustanawiające ramy prawne, obejmujące system rozwiązywania sporów w oparciu o TKE, a także system rozwiązywania sporów w oparciu o międzynarodowy arbitraż, ułatwiają osiągnięcie długoterminowej stabilności, która w przypadku inwestycji energetycznych ma kluczowe znaczenie dla inwestorów. Traktat chroni inwestorów m.in. przed nierównym traktowaniem i niedotrzymywaniem umów przez państwa, mimo wiążących ich zobowiązań z tego tytułu podpisanych porozumień.

Traktat nakłada również obowiązek utrzymywania bezpiecznego i stabilnego tranzytu oraz przesyłu surowców energetycznych w oparciu o zasadę niedyskryminacji niezależnie od ich pochodzenia, przeznaczenia czy własności.

TKE skupia się na 5 najważniejszych zagadnieniach:
- ochronie i promocji międzynarodowych inwestycji;
- wolnym handlu materiałami energetycznymi, produktami, sprzętem energetycznym, bazując na zasadach WTO;
- wolnym tranzycie energii przez gazociągi i inne sieci połączeń;
- zmniejszaniu negatywnego wpływu na środowisko naturalne oraz poprawa efektywności energetycznej;
- stworzeniu mechanizmu wyjaśniania sporów na linii państwo-państwo i państwo-inwestor.

Źródło: energetyka.wnp.pl