Od końca XX i początku XXI wieku zaczyna się jednak kwestionować istniejący model oparty na wykorzystywaniu nieodnawialnych źródeł energii (paliwa kopalne: gaz, ropa), które w ostatnich latach powodowały liczne konflikty międzynarodowe w głównych regionach ich wydobycia. Z drugiej strony, najnowsze kryzysy środowiskowe związane z energią jądrową przyczyniły się do zwątpienia w tego rodzaju energię, jako sposobu rozwiązania problemów energetycznych.

Jeśli do tych czynników dodamy globalny problem ekologiczny związany ze zmianą klimatu, wynikającą z emisji gazów cieplarnianych, to zasadne stają się coraz to silniejsze naciski na zmianę nawyków i zwyczajów społeczeństw.

Pod koniec 2012 roku zużycie energii pierwotnej na świecie wynosiło 12 477 100 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej (toe). Oznacza to wzrost o 2,1% w stosunku do roku 2011. Ropa nadal pozostaje najważniejszym surowcem energii pierwotnej (jedna trzecia ogółu), a tuż za nią plasuje się węgiel. Udział węgla w wytwarzaniu energii wynosi obecnie 30% i pozostaje on nadal najszerzej stosowanym paliwem do produkcji energii elektrycznej. Odnawialne źródła energii, pomimo wzrostu ich wykorzystywania o 15,5% w 2012 roku, to stanowią one jednak zaledwie 1,9% światowego zużycia energii.

W ostatnich latach można zaobserwować nowy scenariusz energetyczny na światową skalę. Kraje, które osiągnęły wysoki poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego stały się głównymi konsumentami energii.

W 2010 roku Chiny zdetronizowały Stany Zjednoczone i stały się największym światowym konsumentem energii z 22% udziałem w konsumpcji energii pierwotnej. Między południkami 60°E i 130°E i od Pakistanu do Korei Południowej, skupia się 54% ludności świata i 40% światowej konsumpcji. Tempo rozwoju energetycznego w tym regionie jest ponad dwukrotnie większe od średniej światowej.

Globalnie, emisja dwutlenku węgla do atmosfery spowodowana wytwarzaniem energii, wzrosła w 2012 roku o 1,9%. Świat nadal nie potrafi poprowadzić swego systemu energetycznego po bardziej zrównoważonej ścieżce, której celem jest ograniczenie wzrostu globalnego ocieplenia do 2°C w 2050 roku. Staje się to coraz trudniejsze i droższe do osiągnięcia z każdym kolejnym rokiem. Według przewidywań wynikających z aktualnych scenariuszy energetycznych, temperatura na Ziemi w 2050 r. wzrośnie o 3,6oC. Oznacza to, że osiągnięty zostanie poziom temperatury, który według ekspertów wpłynie na życie na Ziemi i zmieni je w znaczący sposób w porównaniu do dnia dzisiejszego.

Chiny zamierzają zmniejszyć energochłonność swojej gospodarki o 16% do 2015 roku. Unia Europejska planuje zmniejszyć o 20% zużycie energii w roku 2020 (Parlament Europejski przyjął Uchwałę z dnia 5 lutego 2014 r. o zmniejszeniu zużycia energii o 40% do 2030 roku). W tym samym roku Japonia zmniejszy swoje zużycia energii o 10%. Nadal jednak obserwuje się, że efektywność energetyczna jest uznawana bardziej za konieczność, niż jako możliwa opcja. Obecne planowanie wciąż jest niewystarczające, jeśli chcemy wykorzystać wszystkie możliwości tworzenia dobrobytu i nowych miejsc pracy. Konieczne w tym przypadku są szybkie i bardziej zdecydowane działania.

Obok działań na rzecz oszczędzania energii i poprawy efektywności energetycznej obserwuje się coraz szybszy rozwój odnawialnych źródeł energii. W latach 2000-2012 pięciokrotnie wzrosło zużycie energii ze źródeł odnawialnych (z wyłączeniem dużych elektrowni wodnych), podczas gdy globalne zużycie wzrosło o 1,3. W tym okresie, zainstalowana energia wiatrowa wzrosła 16-krotnie a energia z fotowoltaiki 70-krotnie. Bardzo ważny jest wysoki wzrost energii odnawialnych w krajach rozwijających się. Obecnie Chiny posiadają 27% zainstalowanej światowej energii wiatru a Indie 7%. Reszta jest podzielona głównie między Stany Zjednoczone (21%), Niemcy (11%), Hiszpania (8%) i pozostałe kraje europejskie (20%). Prognozy wzrostu zużycia energii sygnalizowane przez Międzynarodową Agencję Energii w zakresie energii odnawialnej szacowane są na poziomie 27% dla horyzontu roku 2035.

Jeśli chcemy posiadać trwałą, bezpieczną i niedrogą energię, która pozwoli na zrównoważony rozwój gospodarczy i równocześnie pozwoli ograniczyć efekty globalnego ocieplenia do poziomu dopuszczalnego dla życia na naszej planecie, konieczne jest promowanie i przyspieszenie działań zmierzających do oszczędzania energii, wzrostu efektywności energetycznej oraz rozwijania odnawialnych źródeł energii.

Źródło: PKEO - Adelante