Normy będą podnoszone stopniowo do 2021 roku tak, żeby przygotować polski rynek i inwestorów do, wynikającego z przepisów dyrektywy UE, obowiązku budowania domów o niemal zerowym zużyciu energii.

Znowelizowane zasady podają wartości granicznych parametrów domów w perspektywie roku 2021, zmieniając stopniowo wymagania w latach 2014, 2017 i 2021, z zastrzeżeniem, że budynki będące własnością władz publicznych lub przez nie użytkowane mają spełniać wymagania roku 2021 już od stycznia 2019.

Współczynnik przenikania ciepła

Pierwszym z nich jest współczynnik przenikania ciepła U. Projektant budynku musi wykazać, że U przegród zewnętrznych, okien, drzwi oraz technika instalacyjna odpowiadają wymaganiom izolacyjności cieplnej.

Załącznik do rozporządzenia podaje graniczne współczynniki przenikania ciepła U(max) przegród pełnych, z uwzględnieniem poprawek na:

- pustki powietrzne w warstwie izolacji
- łączniki mechaniczne przebijające izolację
- opady na dach o odwróconym układzie warstw, obliczone zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła oraz przenoszenia ciepła przez grunt

Straty ciepła na przewodach zasilających i powrotnych w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej (w tym przewodów cyrkulacyjnych), instalacji chłodu i ogrzewania powietrznego powinny być na racjonalnie niskim poziomie.

Grubość izolacji cieplnej tych przewodów także została przez ustawodawcę jasno określona.

Podkreślić należy jasne wprowadzenie obowiązku uwzględnienia w obliczeniach poprawek. Jest to o tyle istotne, że wraz ze wzrostem izolacyjności przegród udział mostków termicznych w bilansie strat energii rośnie. Ich poprawne zaprojektowanie i dążenie do minimalizacji ma coraz większe znaczenie w poszukiwaniu realnej energooszczędności już na etapie projektowania obudowy budynku.

Wszelkie ograniczenia strat ciepła przez obudowę budynku wpływają wprost na wartość energii użytkowej, będącej odzwierciedleniem jakości energetycznej budynku, niezależnej od zastosowanych później systemów technicznych.

Limit na EP

Drugim warunkiem jest zaprojektowanie budynku pod kątem ograniczenia zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną. Energia pierwotna jest to energia ze źródeł nieodnawialnych, niezbędna do dostarczenia energii końcowej, czyli tej, za którą płacimy.

Projekt musi spełniać normę, wedle której zintegrowany wskaźnik zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną niezbędną do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia i – w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, gospodarczych, produkcyjnych i magazynowych – również oświetlenia wbudowanego, wyliczony dla projektowanego obiektu, nie przekracza wartości granicznych, zawartych w nowym prawie.

W przypadku budynków jednorodzinnych norma obniża zapotrzebowanie na energię pierwotną do wartości 70 kWh/m2/rok.

Obowiązek wykazania w projekcie spełnienia warunku EP pociąga za sobą konieczność zbudowania modelu energetycznego budynku już na etapie projektowania. Nie jest możliwa szybka ocena zapotrzebowania na energię pierwotną, dlatego niezwykle istotna staje się budowa i analiza modelu energetycznego już na etapie koncepcji.

Ustalenie jednakowych wymagań w zakresie EP zwłaszcza dla budynków użyteczności publicznej może sprawić, że osiągnięcie wymaganego wskaźnika EP
wymagać będzie zasadniczych zmian w założeniach co do budynku – zarówno w sferze izolacyjności przegród, zastosowanej stolarki i techniki instalacyjnej, jak również wykorzystywanych, dostępnych źródeł energii.

Przed oddaniem budynku do użytkowania sporządzane będzie jego świadectwo energetyczne. Podczas opracowywania świadectwa uwzględnione będą wszystkie parametry wpływające na charakterystykę energetyczną budynku, na poziomie wynikającym z projektu, z uwzględnieniem wszystkich zmian wprowadzonych na etapie realizacji.

Wskaźnik EP dla budynku można obliczyć, wykorzystując program BuildDesk Energy Certificate, który bezpłatnie pozwala na ocenę charakterystyki energetycznej. Program dostępny jest online na: www.bdec.builddesk.pl.

Zasada Trias Energetica

Polega ona na projektowaniu budynku kompleksowo, z zachowaniem następującej kolejności:

Najpierw – należy maksymalnie ograniczyć straty ciepła przez budynek tak, by zaspokojenie wszelkich potrzeb na energię podczas jego użytkowania było możliwe przy jej minimalnym zużyciu.

Następnie – warto sprawdzić, czy to zmniejszone zapotrzebowanie można zaspokoić w sposób ekonomicznie uzasadniony, wykorzystując energię ze źródeł odnawialnych.

Na koniec – czyli w sytuacji, gdy energia odnawialna okaże się zbyt droga lub nieakceptowalna z innych powodów, zastosować energię ze źródeł nieodnawialnych, oczywiście wytworzoną w możliwie czystych technologiach.

Trias Energetica ma zastosowania w każdej działalności człowieka i w odniesieniu do wszelkich wytwarzanych przez niego dóbr. Jej przestrzeganie ma jednak szczególne znaczenie w odniesieniu do budynków, ponieważ:

- energia zużywana podczas ich użytkowania (ogrzewanie, oświetlenie, c.w.u.) ma największy udział w zużyciu energii przez człowieka – 40 proc. całej wytwarzanej energii,
- budynki są wznoszone na kilkadziesiąt lat i ich standard energetyczny zaprojektowany dziś przesądzi o ilości zużywanej przez nie energii na kolejne kilka dziesięcioleci,
- udział kosztów budowy w całkowitych nakładach na budynek od zaprojektowania, przez budowę, po wieloletnie użytkowanie, to zaledwie kilkanaście procent, a więc nawet nieco większe pieniądze wydane na etapie budowy na środki oszczędzające energię jest opłacalny ekonomicznie, tym bardziej, gdy uwzględni się jeszcze aspekt energetyczny i środowiskowy.

Zmiany w zakresie i formie projektu budowlanego zawarte są Prawie budowlanym, Dziennik Ustaw RP z dnia 27 kwietnia 2012 r. poz. 462 i Dziennik Ustaw RP z dnia 2 lipca 2013 r. poz. 762.

Lucjan Drzewiecki

Przy opracowywaniu artykułu autor korzystał z materiałów firmy ROCKWOOL POLSKA