Dokument ten określa jakość budynku lub mieszkania z punktu widzenia zużycia energii. Certyfikacja ma na celu zmniejszenie wydatków na eksploatację budynków, a w dłuższej perspektywie wpłynąć na globalne zmniejszenie zużycia energii, do czego dąży Unia Europejska, poprzez jej liczne dyrektywy w tej sprawie.

Dla każdego budynku oddawanego do użytkowania oraz sprzedawanemu lub wynajmowanemu powinna być ustalona, w formie świadectwa, jego charakterystyka energetyczna, określająca wielkość energii wyrażoną w kWh/m2/rok, niezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku.

Wyjątki od reguły

Nie wszystkie obiekty muszą posiadać certyfikaty energetyczne. Ustawa Prawo budowlane dopuszcza w tym względzie siedem wyjątków, które podajemy poniżej.
Należą do nich budynki:

1. podlegające ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
2. używane jako miejsca kultu i do działalności religijnej (np. kościoły, zbory itp.),
3. przeznaczone do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata (np. tymczasowe pomieszczenia gospodarcze lub mieszkalne na budowach),
4. niemieszkalne służące gospodarce rolnej (np. stajnie, obory, stodoły),
5. przemysłowe i gospodarcze o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2/rok,
6. mieszkalne przeznaczone do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku (np. domki letniskowe),
7. wolno stojące o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2 (np. domki na działkach).

Właściwie – po co to?

Dzięki świadectwom energetycznym możemy ocenić budynek pod względem kosztów jego eksploatacji. A więc oszacować, w przypadku domów jednorodzinnych i mieszkań, jakie rachunki za energię będziemy płacili w skali roku.

Ma to bezpośredni wpływ na ceny nieruchomości. Obiekty o niskim zapotrzebowaniu na energię, tzn. takie, w których jej straty będą niskie, uzyskają na rynku nieruchomości ceny wyższe niż budynki, których oszacowane koszty eksploatacji będą, na skutek niedostatecznie efektywnego użytkowania energii, wysokie.

Charakterystyka energetyczna ma także istotny wpływ na komfort użytkowania pomieszczeń w budynkach. Chodzi nie tylko o temperaturę wewnętrzną, ale i np. o wymianę powietrza, a w obiektach użyteczności publicznej – warunki oświetleniowe.

Nowe i stare

Świadectwo energetyczne jest dzisiaj integralną częścią projektu budowlanego, tym bardziej obszernym, im bardziej skomplikowany jest ów projekt i im więcej posiada niestandardowych rozwiązań konstrukcyjnych i instalacyjnych. To w przypadku obiektów nowopowstających.

Inaczej sprawa ma się z budynkami już istniejącymi. Często w domach tzw. starego budownictwa brak jest zachowanej dokumentacji technicznej, która zawierałaby zastosowane rozwiązania i użyte materiały. Stąd wysiłki audytorów w tych przypadkach muszą być i najczęściej są obarczone błędami, wynikającymi z niedostatecznych danych.

Ustawa określa także, że w przypadku budynków ze wspólną instalacją grzewczą, świadectwo charakterystyki energetycznej jest wykonywane tylko dla budynku, a w innych przypadkach także dla lokalu mieszkalnego najbardziej reprezentatywnego dla danego budynku.

Wyróżnionych zostało siedem klas energetycznych, wśród których budynki najbardziej oszczędne zaliczane są do klasy A. Ważność świadectwa wynosi 10 lat i po upływie tego czasu, jeśli nic się nie zmieni w standardach energetycznych domu, będzie ono automatycznie prolongowane na następny okres, bez konieczności ponownego składania wymaganych dokumentów

Ważny audytor i cena

Dla rzetelności certyfikatu energetycznego duże znaczenie ma osoba samego audytora i jego kwalifikacje. Świadectwa mogą wystawiać  upoważnieni specjaliści z branż budowlanych i instalacyjnych, mający aktualne uprawnienia do projektowania w budownictwie, absolwenci kierunkowych studiów podyplomowych oraz absolwenci specjalistycznych kursów.

Tymczasem w ciągu trzech lat obowiązywania certyfikatów, specjaliści z branży skarżą się na niejednokrotnie niską ich jakość. Brak było bowiem mechanizmów sprawdzających rzetelność tych świadectw.

Unia Europejska zaostrzyła więc kary tak za brak certyfikatów, jak i za ich kiepską jakość. Ma to na celu wyeliminowanie nieuczciwych certyfikujących, którzy nie zważając na cel świadectw energetycznych, wyposażali budynki w te zaświadczenia, które tak naprawdę niewiele miały wspólnego z rzeczywistością.

Jaka jest cena świadectwa energetycznego, które poświadcza efektywność energetyczną budynku? Nie jest ona stała, zależy bowiem od rodzaju budynku, jego wielkości i opłat pobieranych przez samą firmę certyfikującą.

Możemy jednak przyjąć, iż w przypadku domu jednorodzinnego cena wyniesie około 300 zł, dom wielorodzinny to wydatek rzędu 500 zł. Cena certyfikatów dla innych obiektów jest zwykle ustalana indywidualnie. Jest ona uzależniona od kilku czynników – powierzchni, jaką ma obiekt oraz od dokumentacji technicznej na jego temat.

Musimy jednak dodać w tym miejscu, że ceny certyfikatów są naprawdę bardzo różne, zależne często od… uczciwości firmy, która przeprowadza audyt. Warto więc przed jej wybraniem poszukać informacji o takiej firmie i opinii osób, które skorzystały z jej usług.

Jak uzyskać świadectwo?

Na początku należy sprawdzić, czy budynek musi uzyskać certyfikat, bo wiemy, że ustawa przewiduje w tym względzie siedem wyjątków Warto też pamiętać, że po otrzymaniu świadectwa energetycznego nie wolno np. ocieplać domu.

Takie czynności należy wykonać wcześniej. Po zebraniu stosownych dokumentów trzeba również sprawdzić, czy znajdują się tam  rachunki za energię elektryczną, gaz lub zakup węgla. Dobrym pomysłem jest zaznaczenie w umowie wykonania trzech egzemplarzy owego świadectwa. To bardzo ważne, gdyż warto je posiadać dla własnego bezpieczeństwa w przyszłości.

Dobrze jest też czynnie uczestniczyć w pracy audytora, wydającego świadectwo energetyczne, który potrafi rozwiać wątpliwości związane z efektywnością energetyczną budynku

Ewa Grochowska

Foto: Przykład świadectwa energetycznego