W przygotowanym studium przypadku przeanalizowana została historia jednego z mieszkańców Kędzierzyna Koźle, który na przestrzeni ostatnich 20 lat zainwestował w modernizację swojego domu. Artykuł przede wszystkim dostarcza informacji na temat tego, jakie korzyści osiągnął właściciel dzięki przeprowadzonym inwestycjom oraz z jakimi kosztami wiązały się podjęte przez niego działania. Na wstępie obowiązkowo należy jednak zaznaczyć, że wszelkie dane zamieszczone w poniższym artykule pochodzą od właściciela, który opiera się w większości na własnych wyliczeniach.

W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się pierwotnym parametrom budynku, który w dalszej części poddany zostanie analizie:

• Rok budowy – 1982
• Powierzchnia użytkowa – 180 m² (od 2014 roku 200m2)
• Średnie zużycie energii przed modernizacją – 230 kWh/m²/rok
• Klasa energetyczna budynku przed modernizacją – klasa E (enoergochłonny)

Zdjęcie budynku w trakcie budowy – rok 1981

Termomodernizacja budynku (1998-2009)

Koszty ogrzewania i ciepłej wody użytkowej są bardzo dużym obciążeniem dla każdego właściciela budynku mieszkalnego. W wielu przypadkach za wysokie opłaty przede wszystkim odpowiedzialne są dwa czynniki - niewłaściwe zabezpieczenie domu przed utratą ciepła oraz przestarzała lub nieefektywna instalacja grzewcza. Aby ograniczyć wysokość przychodzących rachunków, to właśnie te elementy powinny zostać zmodernizowane w pierwszej kolejności.

Logicznym posunięciem była więc pierwsza z podjętych przez właściciela domu decyzji, o kompleksowym dociepleniu budynku. Termomodernizacja przeprowadzona została stopniowo w latach 1998-2009 i objęła:

• Ocieplenie posadzki parteru,
• Ocieplenie ścian zewnętrznych,
• Wymianę okien na zespolone z oszkleniem dwuszybowym z próżnią,
• Wymianę okien na zespolone z oszkleniem trzyszybowym z argonem,
• Likwidację balkonu oraz drzwi balkonowych,
• Ocieplenie stropodachu.

Przeczytaj także: Termomodernizacja – wystrzegaj się tych błędów!

Całkowity koszt inwestycji wyniósł około 80 tys. zł i przyniósł wiele korzyści. Pierwsza – to w sposób oczywisty wzrost wartości całej nieruchomości. Druga – to niższe rachunki za ogrzewanie w sezonie zimowym. W przypadku analizowanego budynku zużycie energii przed przeprowadzeniem inwestycji sięgało 230 kWh/m²/rok. Miesięczny koszt ogrzewania wysokometanowym gazem ziemnym domu o powierzchni 180 m2 sięgał więc nawet do kilku tysięcy zł miesięcznie¹. Po przeprowadzeniu termomodernizacji koszty te spadły o ponad połowę (w 2009 roku zużycie energii użytkowej wynosiło już jedynie 105 kWh/m2/rok), co oznacza od kilku do kilkunastu tysięcy złotych rocznie pozostających w kieszeni właściciela. Trzecia korzyść to poprawa komfortu termicznego w pomieszczeniach, a przez to po prostu lepsze warunki do życia. I wreszcie korzyść czwarta, coraz bardziej doceniana – im mniejsze zużycie energii potrzebnej do ogrzewania domu, tym mniejsze zanieczyszczenie powietrza i większa korzyść ekologiczna (zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń do atmosfery).

Zgodnie z klasyfikacją energetyczną budynków według Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, dzięki przeprowadzonej termomodernizacji dom w 2009 roku stał się budynkiem średnio energochłonnym (klasa D).

Klasyfikacje energetyczne budynków wg Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju

Inwestycja w deszczówkę (2009)

Kolejnym działaniem podjętym przez właściciela był montaż instalacji przeznaczonej do odzyskiwania wody deszczowej. Inwestycja ta nie wpłynęła na oszczędność energetyczną budynku, ale przyczyniła się do zmniejszenia zużycia wody, a co za tym idzie do zredukowania kolejnych kosztów mieszkaniowych. Dobrze dobrany i zaprojektowany system zagospodarowania wody deszczowej pozwala znacznie zaoszczędzić zużycie kosztownej wody wodociągowej.

Zainstalowany system zasilany jest głównie opadami spływającymi z dachu (w przypadku braku instalacji, spływająca do kanalizacji woda jest raz na zawsze utraconym zasobem surowcowym). Deszczówka, pozyskiwana i gromadzona dzięki instalacji, wykorzystywana jest przede wszystkim do spłukiwania WC oraz podlewania zieleni w ogrodzie. Odzyskana woda może być również pomocna przy dowolnych pracach zewnętrznych, jak na przykład mycie samochodu (z racji jej miękkości, przy tej akurat czynności nie jest konieczne stosowanie dodatków pianotwórczych czy innych środków wspomagających mycie).

Inwestycję tę właściciel budynku przeprowadził samodzielnie, bez pomocy zewnętrznego wykonawcy. Poniesione koszty w przybliżeniu wyniosły 2000 zł.

Odnawialne źródła energii (2011-2016)

Do ograniczenia kosztów utrzymania budynku może również przyczynić się montaż nowoczesnych, ekologicznych i ekonomicznych kolektorów słonecznych oraz ogniw fotowoltaicznych. Instalacje te bardzo często są mylone, choć w gruncie rzeczy ich przeznaczenie jest podobne. Służą do przechwytywania energii słonecznej i przetwarzania jej na użyteczną dla odbiorcy postać (ciepło lub prąd).

W przypadku omawianego budynku systemy te zainstalowane zostały kolejno w latach 2011 (solar) i 2016 (fotowoltaika). Poniesione koszty inwestycyjne wyniosły w przybliżeniu 52 tys. zł (w tym dotacja – prawie 17 tys. zł). Montaż kolektorów słonecznych od momentu zainstalowania odpowiada za nagrzewanie 80% ciepłej wody użytkowej na potrzeby domowników. Panele fotowoltaiczne generujące prąd, odpowiadają natomiast za pozostałe 20% kosztów CWU, w 6% uzupełniają centralne ogrzewanie budynku oraz zaspokajają 100% pozostałych potrzeb bytowych (elektryczność).

Ogniwa fotowoltaiczne oraz kolektory słoneczne zainstalowane na dachu budynku.

Uwzględniając działanie systemów OZE, wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło (EU) dla omawianego budynku spadł ze 105 do 95 kWh/m²/rok. W odniesieniu do wspomnianej wcześniej tabeli, po zakończeniu obu inwestycji omawiany dom po raz kolejny „awansował” w klasyfikacji energetycznej budynków i od tego momentu jest już traktowany jako budynek średnioenergooszczędny (klasa C).

Podsumowanie

Szacunkowy potencjał oszczędności energetycznej wynikły z inwestycji (w odniesieniu do stanu początkowego – lata 1982-1988) to obniżka kosztów energetycznych o 50% dzięki termomodernizacji budynku oraz obniżka kosztów o kolejne 17% dzięki instalacji systemów odnawialnych źródeł energii (procentowe wartości obniżek podane są w przybliżeniu).

Jak już wcześniej zostało powiedziane, po przeprowadzonych inwestycjach szacowany wskaźnik energii użytkowej dla budynku wynosi 95kWh/m²/rok. Warto jednak zauważyć, że dzięki funkcjonowaniu instalacji OZE, zakup EU dotyczy jedynie 73,2 kWh/m2/rok.

Przeczytaj także: Ile energii? Dwa budynki - zobacz różnice (cz.1)

Zakładając, że prace związane z termomodernizacją, instalacją solarną i fotowoltaiczną nie zostałyby zrealizowane, zużycie energii dla analizowanego budynku w okresie 2009 – IV/2018 byłoby większe o 1071 GJ, co spowodowałoby emisję do atmosfery dodatkowych 297 ton CO². Osiągnięte efekty ekologiczno-ekonomiczne stanowią cenną wartość dodaną do nieruchomości, która w przyszłości będzie jedynie procentować. Dodatkową korzyścią jest niewydatkowany koszt w paliwie, który według ostrożnych szacunków właściciela budynku wynosi co najmniej 26 000 zł.

Zdjęcie budynku po przeprowadzonej termomodernizacji – rok 2009.

Omawiany budynek wybudowany został z początkiem lat 80 i jak niemalże wszystkie powstające w tym okresie domy charakteryzował się wysokim stopniem energochłonności. Właścicielowi udało się jednak na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat diametralnie zmienić jego parametry zużycia energetycznego i dostosować do współczesnych standardów budownictwa. Inwestycje polegające na ograniczeniu energochłonności naszego domu często wymagają znacznych nakładów finansowych, aczkolwiek docelowo przynoszą mierzalne i stałe korzyści. Warto również pamiętać, że podejmowane działania służą nie tylko nam samym, ale są także nieocenione z punktu widzenia ochrony środowiska i walki z niską emisją.

1. Przykładowy kalkulator kosztów ogrzewania - https://rakoczy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania

Źródło: Franciszek Binek, właściciel omawianego budynku

Grafika główna: https://efmireland.ie/case-studies/case-study-scaling/