Wyłania się z niej interesujący obraz zależności ekonomicznych, który może stanowić cenną wskazówkę dla przyszłych inwestorów. Zasadniczo można stwierdzić, że opłacalna jest inwestycja w podniesienie efektywności istniejących instalacji grzewczych w starym budownictwie (tyczy się to zarówno kondensacyjnych kotłów olejowych jak też pomp ciepła z absorberem gruntowym). W porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami rozsądniejsze wydaje się też użycie w budynkach jednorodzinnych kotłów na biomasę (dotyczy to kosztów wszystkich dodatkowych prac związanych z jego instalacją).

Przy odpowiednim wsparciu (dofinansowaniu) rozsądny jest też zakup i montaż odpowiednio wymiarowanej instalacji solarnej.  W przypadku okien uzasadniona ekonomicznie jest wymiana okien z tych o  podwójnym oszkleniem na okna trójszybowe. Pamiętać należy również, aby styk krawędzi ich oszklenia nie był jak dotychczas wykonany z elementów aluminiowych, lecz został właściwie rozdzielony termicznie.

Zastosowanie zoptymalizowanych okien (z Uw < 0,8 W/(m2K)) jest zawsze bardzo atrakcyjne, nawet w budynkach nie będących obiektami pasywnymi. Dotyczy to przykładowo prowadzenia prac termomodernizacyjnych.  Co się tyczy instalacji wentylacyjnych z odzyskiem ciepła, to można stwierdzić, że obecnie rozwiązania te szczególnie dobrze sprawdzają się w budynkach o dużej kubaturze.

W domach jednorodzinnych natomiast rozwiązania takie są polecane, lecz znajdują się bliżej granicy opłacalności. Biorąc pod uwagę wzrost cen energii należy oczekiwać jednak, że takie rozwiązania w bardzo niedalekiej przyszłości przyczyniać się będą do wyraźnie odczuwalnych oszczędności również w budownictwie jednorodzinnym.

Szczególny przypadek stanowią tu budynki pasywne, gdyż jeżeli wziąć pod uwagę energię zużywaną przez cały system wentylacyjny, to stosowanie tego rozwiązania również w małych obiektach jest jak najbardziej rozsądne.

Natomiast inwestycje w ocieplenie budynku są zawsze opłacalne. Mowa tu o wartościach współczynnika U przegrody zewnętrznej dla warunków niemieckich na poziomie U = 0,15 W/ (m2K), oraz   U = 0,1 W/(m2K) dla warunków polskich (dotyczy dachu i ścian zewnętrznych; wartość dla płyty fundamentowej w kontakcie z gruntem to U = 0,14 W/(m2K)).

Stosowanie właściwego ocieplenia o odpowiedniej grubości w porównaniu z budynkami nie posiadającymi ocieplenia lub posiadającymi „tradycyjne” ocieplenie jest zawsze zalecane i pozwala na odczuwalne ograniczenia zużycia energii i obniże- nia kosztów eksploatacji. W budynkach pasywnych zdarza się jednak, że właściwe wartości U osiągane są już niekiedy przy umiarkowanych grubościach termoizolacji, a inwestycja w dodatkowe centymetry dla podniesienia parametrów powłoki budynku nie zawsze jest już konieczna.

Analizy zrealizowanych obiektów dowodzą, że optymalną finansowo warstwą ocieplenia jest ta charakterystyczna dla standardu pasywnego. Ponadto dowiedziono, że polepszenie ocieplenia z tradycyjnego standardu do poziomu pasywnego jest również uzasadnione finansowo i przynosi także wymierne korzyści.  

Warto podkreślić, że w budynku pasywnym wszystkie z wymienionych powyżej czynników są jak najbardziej ekonomiczne.  Dotyczy to również pośrednio instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła, gdyż jej zadaniem nie jest ogrzewanie budynku, a  umożliwienie prawidłowego jego funkcjonowania.  Wentylacja służy w pierwszej linii zapewnieniu właściwej jakości powietrza w obiekcie i dla tego jest nieodzownym elementem  budynku pasywnego. Dla tego właśnie instalację wentylacyjną z odzyskiem ciepła analizuje się w kontekście zapewnienia odpowiedniej ilości świeżego powietrza, a dopiero w drugiej kolejności pod względem energetycznym, który jest tu także niezwykle istotny.

Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na ograniczenie kosztów eksploatacji budynku jest zastosowanie efektywnych energetycznie urządzeń elektrycznych.  Mowa tu o oświetleniu, nowoczesnych lodówkach, pralkach, zmywarkach itp. Są to dziś urządzenia, które w porównaniu ze swymi poprzednikami zużywają od 30% do 80% mniej energii elektrycznej.

Oszczędności czynione są zawsze w tedy, gdy takie nowoczesne urządzenie jest uruchomione.  Należy jednak pamiętać o wyborze możliwie najbardziej wydajnego sprzętu, nawet jeżeli jest on trochę droższy. Taka inwestycja w lepsze rozwiązania skutkuje w rezultacie faktycznym obniżeniem kosztów energii elektrycznej. 

Analizy pokazały też, że inwestycja w efektywniejsze  urządzenia jest bardziej opłacalna niż przykładowo własne wytwarzanie energii.  W praktyce stare urządzenia wymieniane są stopniowo w gospodarstwie domowym na nowe. Wartość ograniczanego w ten sposób zużycia energii jest znacznie większa od energii zużywanej przez nowe urządzenia.

Dzięki temu możliwe staje się zarówno pokrycie bieżących kosztów energii elektrycznej jak i zakupu nowej pralki czy lodówki. Jak wspomniano powyżej wymienione powyżej czynniki wpływają na poprawę efektywności energetycznej każdego obiektu.

Ograniczenie zużycia energii pierwotnej oraz zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania wymaga jednak często dodatkowych inwestycji, z którymi należy się liczyć. Zaletą realizacji  budynku pasywnego jest możliwość optymalizacji tych kosztów dzięki odpowiedniemu projektowaniu i stosowaniu poszczególnych rozwiązań architektonicznych.

Biorąc pod uwagę dzisiejsze warunki brzegowe oraz ceny energii budownictwo pasywne jest jedynym optymalnym rozwiązaniem pod względem finansowym i energetycznym dla wszystkich nowopowstających budynków. Ten, kto dziś myśli o budowie nowego domu, lecz nie wybierze takiego rozwiązania musi się liczyć z dużymi i stale wzrastającymi kosztami jego eksploatacji w przyszłości.

Inwestycje w efektywne energetycznie rozwiązania z zakresu technologii budownictwa pasywnego  w nowym budownictwie oraz komponentów pasywnych przy  termomodernizacji starych obiektów w Europie środkowej stanowią szczególnie atrakcyjną okazję ograniczenia zużycia energii przede wszystkim dla inwestorów indywidualnych.

Z drugiej strony ograniczenie zużycia energii i związane z tym dodatkowe, nowe inwestycje w inne gałęzie przemysłu (np. roz- wój technologii budowlanych) oraz usługi prowadzą do pobudzenia gospodarki. W tym aspekcie zmiana dotychczasowej polityki energetycznej krajów europejskich staje się pożądana i jak najbardziej dla wszystkich opłacalna.

Prof. Wolfgang Feist, Passivhaus Institut Darmstadt

Opracowanie na podstawie:
Passivhaus-Effizienz macht die Energiewende wirtschaftlich;
Univ. Prof. Dr. Wolfgang Feist;
Tagungsband 17. Internationale Passivhaustagung 2013