Rodzaje farb elewacyjnych

Trzy najpopularniejsze typy farb elewacyjnych to akrylowe, silikatowe i silikonowe. Oprócz nich można spotkać wiele hybryd, czyli farb o mieszanym spoiwie, np. silikonowo-silikatowe, ale ich bazę tworzy w większości mieszanka spoiw użytych w tych trzech podstawowych rodzajach powłok.

Farby akrylowe

To najtańsze z farb elewacyjnych i związku z tym najbardziej ubogie jeśli chodzi o parametry użytkowe. To również najczęściej stosowane farby, choć dystans między nimi, a bardziej zaawansowanymi technologicznie farbami silikatowymi i silikonowymi cały czas maleje. Spoiwem w tego typu farbach jest żywica akrylowa, a ich główną zaletą jest elastyczność i  brak naprężeń własnych. Dzięki temu nie ulegają spękaniom podczas wysychania, a także znakomicie przenoszą naprężenia, wynikające np. z odkształceń termicznych, jakim poddana jest nasłoneczniona elewacja. Farby akrylowe w odróżnieniu od innych farb elewacyjnych, np. silikatowych, są chemicznie obojętne (wartość pH około 7-8), przez co, m.in. są bardziej przyjazne dla wykonawcy, gdyż nie podrażniają  skóry.

Niestety, z tego samego względu są bardziej podatne od farb silikatowych na korozję biologiczną, czyli obrastanie glonami. Co nie znaczy, że są w tym względzie bezbronne. Szczelna powłoka, którą tworzą chroni je przed wnikaniem zarodników, natomiast producenckie dodatki biocydów zabezpieczają je przed rozwojem mikroorganizmów.

Dużą zaletą farb akrylowych (w porównaniu z silikatowymi) jest praktycznie nieograniczona możliwość ich barwienia. Znakomicie pokrywają drobne rysy w podłożu (dzięki swoim elastycznym powłokom) lub powstrzymują jego karbonatyzację, tworząc odpowiednio szczelną  powłokę.

Farby silikatowe (krzemianowe)

Farby tego typu wykonane są na bazie potasowego szkła wodnego (krzemian potasu). Ze względu na swoją budowę chemiczną, są najbardziej zbliżone do  podłoży mineralnych ( tynków cementowych i cementowo-wapiennych) i dlatego są szczególnie zalecane do malowania tego typu powierzchni. Dzięki chemicznemu wiązaniu z składnikami tynków mineralnych posiadają do nich wysoką przyczepność. Ponadto, wnikają głęboko w pory tego typu podłoży, doskonale oddając strukturę malowanej powierzchni.

Farby silikatowe odporne są na agresywne składniki tynków mineralnych. Ta cecha daje możliwość malowania tego typu tynków jeszcze przed zakończeniem okresu ich karbonizacji, bez ryzyka powstania przebarwień. Skraca to do około trzech dni przerwę technologiczną, wymaganą pomiędzy nałożeniem tynku, a malowaniem go. Ponadto, farby te odporne są na opady atmosferyczne, zwietrzenia i agresywne składniki zawarte w środowisku naturalnym.

W wyniku reakcji szkła wodnego z dwutlenkiem węgla z powietrza, farba silikatowa tworzy mikroporowatej powłokę, doskonale przepuszczającej parę wodną i gazy. Ponadto, farby silikatowe posiadają bardzo wysoki odczyn alkaliczny (pH dochodzące nawet do – 12). Dzięki temu, po pierwsze - bardzo dobrze „współgrają” z tynkiem mineralnym (który ma podobne pH), a po drugie - chronią się same przed glonami i grzybami, które w takim alkalicznym środowisku rozwijać się nie potrafią.. A to znowu sprawia, że farby silikatowe zalecane do malowania obiektów znajdujących się w pobliżu dużych skupisk zieleni i zbiorników wodnych.

Farby silikonowe (krzemoorganiczne)

W farbach tych rolę spoiwa pełni emulsja silikonowa. To najdroższe z wymienionych farb. Żywice silikonowe tworzą bardzo szczelną powłokę, doskonale chroniącą farby i podłoże nimi malowane przed wnikaniem wody opadowej. Dzięki tej właściwości, stanowią one powierzchnię samoczyszczącą się - brud i kurz nie wnika w strukturę farby i jest zmywany wraz z padającym deszczem. Z tej racji zaleca się je używać do malowania budynków położonych w strefach silnego zanieczyszczenia powietrza. Ponadto, wyjątkowo niska nasiąkliwość zmienia pomalowane podłoże w środowisko dużo mniej podatne na skażenie mikrobiologiczne. Woda osiada na powierzchni pokrytej farbą siliko­nową i nie wnika w głąb ściany, nie powodując jej zawilgocenia.

Farby silikonowe (podobnie jak akrylowe) tworzą powłoki elastyczne i dzięki temu mogą być stosowane na podłożach poddanych silnemu nasłonecznieniu (chyba, że takie użycie wykluczone jest przez zastosowanie pigmentu nieodpornego na promienie UV). Dobra paroprzepuszczalność farb silikonowych umożliwia „oddychanie” ściany, czyli swobodny transport pary wodnej z wnę­trza domu i z pomalowanej przegrody. Ta cecha również pozwala używać tych farb do malowania obiektów zabytkowych.

Niewątpliwa zaletą farb silikonowych jest możliwość dowolnego ich kolorowania.

Dobór farby ze względu na rodzaj malowanego podłoża

●●● farba szczególnie polecana do tego celu

● farba może być stosowana do tego celu

Podstawowe właściwości

Wybierając farbę dla konkretnej inwestycji trzeba wziąć pod uwagę jej paroprzepuszczalność, nasiąkliwość, elastyczność, zdolność ochrony przed korozją biologiczną, odporność na promieniowanie UV, rodzaj malowanego podłoża itp. Część z nich opisana jest powyżej. Więcej miejsca warto poświecić paroprzepuszczalności, stopniu krycia i pigmentom, gdyż zły wybór może pod tymi względami może nastręczyć trudności w użytkowaniu elewacji, a nawet całego budynku.

Paroprzepuszczalność

Jej wyznacznikiem jest Sd – RÓWNOWAGOWY WSPÓŁCZYNNIK DYFUZJI. Łączy on WSPÓŁCZYNNIK OPORU DYFUZYJNEGO GAZÓW – µ z grubością materiału – d; Sd µ·d. Można go interpretować jako grubość nieruchomej warstwy powietrza, która stawia identyczny opór dyfuzyjny jak badana warstwa. Należy pamiętać, że współczynnik ten jest addytywny, to znaczy, że im więcej warstw farby nawet o dobrej paroprzepuszczalności, tym wyższy jest opór dyfuzyjny powłoki. Optymalny parametr Sd dla farby zastosowanej na danym podłożu powinien być mniejszy lub równy temu samemu parametrowi podłoża. Wyższa wartość powoduje uszczelnienie powierzchni materiału i utrudnia wymianę pary wodnej z otoczeniem.

Stopień krycia

To parametr bezpośrednio związany z ekonomiką. Najprościej mówiąc mówi on ile razy należy pomalować podłoże farbą, aby uzyskać jednolicie barwną powłokę, zgodną ze wzornikiem i bez prześwitów. Stopień krycia zależy do rodzaju pigmentów i ilości wypełniaczy. Malując elewację należy założyć co najmniej dwukrotne malowanie.

Rodzaj pigmentu

Ma on wpływ przede wszystkim na trwałość koloru, czyli jego odporność na promieniowanie UV. Kupując farbę należy zwrócić uwagę zalecenia producenckie na wzornikach. Renomowane firmy informują swoich klientów, o tym że pewnych kolorów nie zaleca się stosować na powierzchniach wyeksponowanych na działanie słońca. Dotyczy to zwłaszcza kolorów zbliżonych do czerwieni. Inną przestrogą jest ograniczenia użycia farb w kolorach ciemnych na silnie nagrzewających się powierzchniach. Może to pododawać uszkodzenie  zarówno powłoki, jak i pomalowanego podłoża.

Dobór farby ze względu na ich właściwości

●●● wartość wysoka

●● wartość średnia

● wartość podstawowa

Piotr Idzikowski

Grupa Atlas