Nie jesteśmy w stanie przedstawić tych kosztów w ściśle określonym wymiarze, bowiem rozmaite systemy OZE różnią się wielkością, mocą, usytuowaniem w/na/obok budynku, jak również regionem kraju, a więc i warunkami geograficznymi, co w przypadku zielonej energii ma znaczenie.

Systemy fotowoltaiczne

Przyjrzyjmy się na początek kosztom eksploatacyjnym systemu paneli fotowoltaicznych, dotyczącym obsługi i serwisu. W tym przypadku ważna jest wielkość instalacji. Przy systemach małych mocy koszt jednostkowy przypadający na wat zainstalowanej mocy będzie największy, gdyż koszt wizyty technika w niewielkim stopniu zależy od mocy instalacji.

Panele fotowoltaiczne oraz inwertery zazwyczaj objęte są długimi gwarancjami producenta i jeżeli inwestor nie skusi się na podejrzanie tanie rozwiązania niewiadomego pochodzenia oraz nie zostaną popełnione błędy projektowe czy wykonawcze, wymiany urządzeń w przypadku paneli pv zdarzają się rzadko i będą występować dopiero po wielu latach eksploatacji.

Odnosząc koszty eksploatacyjne do wartości instalacji, w przypadku najmniejszych mocy - 1.5 kW - należy założyć, że średnioroczne koszty eksploatacyjne (uwzględniające już przyszłe naprawy) będą wynosić 10-15 proc. wartości instalacji, co jest bardzo wysokim kosztem.

W przypadku optymalnej wielkości małej instalacji, czyli 5-10 kW koszty te spadają do zaledwie 3-4 proc. W przypadku dużych instalacji - 100 do 1000 kW -koszty eksploatacyjne mogą zostać zredukowana do 1-2 proc. wartości instalacji.  

Pozostają jeszcze koszty przesyłu energii do sieci elektroenergetycznej. Przy założeniu średniej ceny energii w najbliższych 15 latach na poziomie 0,75 gr za kWh, to  40 gr stanowić będzie koszt energii elektrycznej, a 35 gr koszt przesyłu.

Pompy ciepła

Portal www.budujemydom.pl zaprezentował koszty eksploatacyjne trzech domów o standardowej powierzchni 140-170 m2, w których do ogrzewania zastosowano pompy ciepła. W przypadku pomp ciepła ważna jest także technologia, w jakiej zbudowany został budynek oraz to, czy istnieją w nim inne źródła energii cieplnej.

Pierwszy dom z poddaszem użytkowym został zbudowany z gotowych ścian keramzytowo-betonowych i ocieplony 15 cm warstwą styropianu. W całym budynku ułożono ogrzewanie podłogowe. W budynku zainstalowano pompę ciepła 6 kW z sondami pionowymi.

W domu nie ma instalacji gazowej, a zatem wszystkie urządzenia zasilane są prądem. Rachunki za ogrzewanie i wszystkie pozostałe odbiorniki prądu (oświetlenie, kuchenka, pralka, TV itp.) w czasie dwóch miesięcy okresu letniego opiewały na kwotę 360 zł (koszt przygotowania c.w.u. – 25 złotych). Zimą wzrosły do 660 zł za dwa miesiące (przy temperaturach dochodzących do -20°C).

Drugi dom parterowy z poddaszem użytkowym został wzniesiony w technologii ściany jednowarstwowej z Ytonga (36,6 cm) i wyposażony w pompę ciepła o mocy 10 kW.

Warto podkreślić, że budynek jest bardzo korzystnie usytuowany względem stron świata. Okna znajdują się od południa, południowego wschodu i zachodu, natomiast w północnej części domu usytuowane są pomieszczenia gospodarcze oraz garaż.

Przygotowanie ciepłej wody to koszt około 40 zł miesięcznie, natomiast cena ogrzewania w okresie zimowym oscyluje między 140 a 200 zł miesięcznie.

Trzeci z analizowanych budynków posiada ściany wymurowane z Porothermu i jest ocieplony 10 cm warstwą styropianu. Wyposażono go w pompę ciepła o mocy 8 kW W większości pomieszczeń zastosowano ogrzewanie podłogowe (oprócz garażu, łazienki, pralni).

Opłaty za zużycie prądu na wszystkie cele bytowe kształtowały się następująco (w cyklu dwumiesięcznym):
·    listopad, grudzień 2008 – 540 zł,
·    styczeń, luty 2009 – 860 zł (temperatury dochodziły do -25°C),
·    marzec, kwiecień 830 zł,
·    maj, czerwiec – 540 zł,
·    lipiec, sierpień – 390 zł,
·    wrzesień, październik – 430 zł.
Z wymienionych kwot około 2/3 to koszt ogrzewania i przygotowania c.w.u.

Jak każde urządzenie, także pompa ciepła może ulec awarii. Koszty naprawy zależą od tego, co się zepsuło. Jeśli np. ulegnie awarii tzw. wtyk kodujący, czyli pamięć urządzenia, to kupno nowego elementu kosztuje w granicach 90-100 zł, sprężarka 12 kW -  2.000 zł, sterowniki -  450 zł, czujniki – 60 zł, zawór rozprężny – 250 zł.

Co niezwykle istotne - nigdy też nie lekceważmy pierwszych objawów niedomagania instalacji, np. częstych wyłączeń awaryjnych pompy. Zdarza się, że użytkownik w takiej sytuacji resetuje sterownik przez krótkotrwałe wyłączenie zasilania - nawet kilka razy dziennie. Jednak taka niefrasobliwość może doprowadzić do poważnej awarii któregoś z istotnych elementów pompy. Wówczas koszty naprawy mogą być bardzo wysokie, porównywalne nawet z wymianą całej pompy na nową.

Kolektory słoneczne

Do obliczeń, mających wykazać realne koszty użytkowania kolektorów słonecznych, przyjęto następujące założenia:
·    przeznaczenie kolektorów: dogrzewanie c.w.u. dla 4-osobowej rodziny.
·    średnie dobowe zużycie c.w.u.: 300 l wody wstępnie podgrzanej o 35°C, a więc do ok. 45°C.
·    okres eksploatacji instalacji solarnej: ok. 20 lat.
·    zapotrzebowanie na energię cieplną do podgrzania c.w.u.: roczne – 4200 kWh.

Instalacja solarna prawidłowo zaprojektowana i wykonana jest w stanie pokryć 70 proc. całkowitego zapotrzebowania na energię do dogrzania c.w.u. Oznacza to, że kolektory słoneczne pokryją rocznie średnio 2940 kWh (4200 kWh × 0,7 = 2940 kWh) energii.

Koszty eksploatacyjne instalacji solarnej, jak na przykład zużycie prądu przez pompy cyrkulacyjne, konserwacje itp. wynoszą około 4000 zł w całym okresie użytkowania, to jest:
·    szacunkowy koszt energii elektrycznej do napędu pomp – 150 zł rocznie, czyli 3000 zł w ciągu 20 lat;
·    koszty konserwacji i drobnych napraw – 1000 zł także w całym okresie eksploatacji.

W domach, gdzie średnie zużycie c.w.u jest większe niż przeciętne, wspomniane 70 proc. energii pozyskanej dzięki kolektorom może oznaczać całkiem spore oszczędności. Będą one zauważalne np. w domach, gdzie jest wielu mieszkańców lubiących częste kąpiele w wannie, albo w domach pełniących funkcje pensjonatów, a także tam, gdzie instalacja solarna wykorzystywana będzie do podgrzewania wody w basenie.

Oprac. Ewa Grochowska

Źródła:
1.    solaris18.blogspot.nl
2.    www.budujemydom.pl/pompy-ciepla/10869-realny-koszt-pompy-ciepla
3.    www.budujemydom.pl/kolektory-sloneczne/10894-koszty-uzytkowania-kolektorow-slonecznych