Diagnoza

Na podstawie danych statystycznych oraz analizy obrazu miasta, a także poszczególnych osiedli i sołectw na terenie Jastrzębia-Zdroju, należy stwierdzić, które obszary wymagają najpilniejszych działań naprawczych i jakiego rodzaju problemy należy rozwiązywać w pierwszej kolejności. Statystyka, podobnie jak informacje Urzędu Miasta oraz innych instytucji miejskich, pozwolą jedynie na częściową diagnozę. Aby obraz miasta i jego problemów był pełny, konieczne jest poznanie opinii mieszkańców. Zjawiska problemowe, jakie obserwujecie Państwo na terenie miasta można zgłaszać za pośrednictwem niniejszej strony – ankieta: Jakie problemy widzimy w mieście?

Analiza SWOT

Na bazie diagnozy aktualnej sytuacji w mieście przygotowywana jest analiza SWOT obejmująca mocne i słabe strony miasta (ang. Strengths and Weaknesses), jak również szanse i zagrożenia (Opportunities and Threats), jakie powstają w bliższym i dalszym otoczeniu zewnętrznym.

Wytyczenie i charakterystyka obszaru wsparcia

Jednym z bardziej istotnych elementów procesu przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest wytyczenie tzw. obszaru wsparcia. Obszar wsparcia na terenie danego miasta to obszar, gdzie następuje koncentracja różnego rodzaju negatywnych, niepożądanych zjawisk. Co istotne, owe zjawiska mogą dotyczyć zarówno procesów społecznych (np. bezrobocie, czy ubóstwo), jak również sfery przestrzennej (degradacja przestrzeni miejskiej) oraz gospodarczej (niski poziom aktywności gospodarczej na danym terenie). W większości przypadków, na terenie obszaru wsparcia dochodzi do kumulacji zjawisk kryzysowych różnego typu – przenikają się problemy społeczne, gospodarcze oraz infrastrukturalne. Nie zmienia to jednak faktu, iż u podstaw trudnej sytuacji danego obszaru leżą najczęściej negatywne zjawiska dotykające społeczność zamieszkującą dany obszar miasta, zaś problemy w sferze gospodarczej i przestrzennej są pochodną zjawisk kryzysowych w warstwie społecznej.

Jak definiujemy obszar wsparcia na terenie miasta?

Aby właściwie wytyczyć obszar wsparcia na terenie danego miasta musimy wziąć pod uwagę zarówno wskaźniki statystyczne, jak również opinie mieszkańców. Analizując dane statystyczne, bierze się pod uwagę wskaźniki zdefiniowane przez Urząd Marszałkowski (zgodnie z krajowymi dokumentami programowymi), które obejmują m.in. następujące zjawiska: poziom bezrobocia, poziom przestępczości, wskaźnik ubóstwa i wykluczenia (osoby korzystające z pomocy społecznej), wskaźnik aktywności gospodarczej, jakość bazy mieszkaniowej oraz wskaźniki dotyczące populacji na danym obszarze.

Jako że obraz miasta oparty wyłącznie na danych statystycznych jest niepełny, przy wytyczaniu obszaru wsparcia należy wziąć pod uwagę również opinie mieszkańców oraz ich postrzeganie miasta i problemów występujących na jego terenie. W związku z tym, uruchomiliśmy dla Państwa ankietę, która pozwala na przekazywanie nam informacji o problemach, jakie widzicie w Jastrzębiu. Państwa opinie zostaną uwzględnianie w procesie diagnozy oraz wytyczania obszaru wsparcia na terenie miasta.

Dlaczego wytyczenie obszaru kryzysowego jest ważne?

Prawidłowe wyznaczenie obszaru wsparcia jest niezmiernie istotne z kilku powodów:

1. Włodarze miasta uzyskują pełną wiedzę na temat problemów identyfikowanych w mieście, zarówno tych wynikających z danych statystycznych, jak i problemów zdefiniowanych przez mieszkańców. Obie diagnozy często się pokrywają, jednak w niektórych przypadkach mieszkańcy definiują problemy (lub ich lokalizację) nieco inaczej niż wynika to z analizy danych statystycznych. Szczególnym przypadkiem jest tu poczucie bezpieczeństwa, gdzie statystyki Policji dają często inny obraz niż subiektywne poczucie bezpieczeństwa wyrażane przez mieszkańców.

2. Dobre zdiagnozowanie obszaru, gdzie na terenie miasta najbardziej potrzebne są działania pomocowe, a także ustalenie, czego owe działania powinny dotyczyć jest bardzo istotne dla włodarzy miasta. Daje to możliwość odpowiedniego zaplanowania różnego rodzaju wsparcia, które pozwoli na zmianę negatywnego scenariusza, a także pozwala na regularny monitoring sytuacji i przeciwdziałanie ewentualnej eskalacji problemów.

3. Ostatnim argumentem wskazującym dużą wagę odpowiedniego wytyczenia obszaru wsparcia jest koncentracja na tym terenie środków pomocowych przeznaczonych na rewitalizację w ramach Regionanego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. W ramach działań rewitalizacyjnych wsparcie będą mogły uzyskać wyłącznie projekty wskazane w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Cele i kierunki Rewitalizacji Miasta

Jak każdy dokument strategiczny, także Lokalny Program Rewitalizacji musi mieć zdefiniowany kluczowy cel działań, jakie będą podejmowane w związku z procesem odnowy społeczno-gospodarczej i przestrzennej miasta. Cel kluczowy jest realizowany dzięki wskazaniu Priorytetów Operacyjnych oraz kierunków, które precyzują działania, jakie miasto powinno realizować na wskazanym obszarze koncentracji zjawisk kryzysowych. Wyznaczenie celu kluczowego, jak i priorytetów operacyjnych oraz kierunków działania uwzględnia wszystkie pozyskane wcześniej informacje. Co istotne, zdefiniowane kierunki powinny dotyczyć wszystkich aspektów funkcjonowania miasta – począwszy od sfery społecznej, przez gospodarczą, a na aspektach przestrzennych skończywszy.

Projekty rewitalizacyjne

Zdefiniowane w części strategicznej dokumentu cele i kierunki rewitalizacji są realizowane poprzez konkretne projekty. Projekty muszą dotyczyć wytyczonego obszaru wsparcia i być spójne z wyznaczonymi w Programie Rewitalizacji celami i kierunkami. Ważne aby projekty wpisane do programu rewitalizacji były zróżnicowane – począwszy od działań infrastrukturalnych, poprzez działania stymulujące rozwój gospodarczy, na projektach społecznych (np. szkoleniowych) skończywszy. Należy unikać sytuacji w której cały program rewitalizacji zostaje zdominowany przez projekty.

Zarządzanie rewitalizacją i monitoring Programu

Ostatnia część Programu Rewitalizacji dotyczy wypracowania efektywnego systemu bieżącego zarządzania, monitorowania i aktualizacji. Ze względu na to, że Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem o długim horyzoncie czasowym, konieczny jest ciągły monitoring efektów wdrażania założeń Programu, stopnia realizacji poszczególnych projektów i zgodności dokumentu z dokumentami wyższego szczebla. W przypadku istotnych zmian zachodzących w mieście lub na terenie obszaru wsparcia niezbędna jest aktualizacja dokumentu i jego dostosowanie do nowych realiów.