Choć jest faktem, że silnym czynnikiem ograniczającym rozwój klastrów, nie tylko zresztą w naszym kraju, jest niewystarczająca wiedza na temat ich roli w rozwoju gospodarki, to jednak coś się zmienia na lepsze. Dociera do polskich przedsiębiorców świadomość, że współpraca wewnątrz i między klastrami służyć ma nie tylko szybszemu rozwojowi samych klastrów, ale także poprawie konkurencyjności rodzimej i europejskiej gospodarki.

Współpraca na rzecz rozwoju klastrów, jak i tak samo ważna kooperacja wewnątrz i między klastrami, jest istotnym czynnikiem służącym nie tylko szybszemu rozwojowi tych gospodarczych bytów, czy też pobudzenia inicjatyw klastrowych, ale także poprawie konkurencyjności europejskiej gospodarki.

Jedną z takich inicjatyw jest, wdrażany przez Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. w Bielsku-Białej, Projekt C-PLUS - realizowany w międzynarodowym konsorcjum dzięki Programowi dla Europy Środkowej, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Celem tego projektu jest nie tylko promocja samej idei tzw. klasteringu, ale również wyznaczenie kluczowych czynników i działań na rzecz rozwoju klastrów klasy światowej, wpływając przez to na wsparcie tworzącej się Europejskiej Przestrzeni Innowacji.

Wsparcie dla menedżerów

Kluczowe działanie C-PLUS to porównanie stopnia rozwoju i organizacji klastrów z poszczególnych krajów UE oraz opracowanie rekomendacji dotyczących sformułowania przyszłej europejskiej polityki wspierania rozwoju klastrów światowych, tzw. Word Class Clusters.  

Nowatorskim działaniem w ramach projektu było utworzenie międzynarodowej grupy roboczej, składającej się z menadżerów poszczególnych klastrów, przedstawicieli władz lokalnych/regionalnych, przedsiębiorstw oraz organizacji około-biznesowych, w celu opracowania wspólnej wizji rozwoju i strategii działania na rzecz rozwoju klastrów na okres przyszłych 10-20 lat.

Wsparciu działań grupy międzynarodowej służyły także spotkania konsultacyjne przedstawicieli regionalnych klastrów, władz lokalnych, jednostek naukowych i instytucji otoczenia biznesu. Jedno z takich spotkań miało miejsce 17 maja 2013 w siedzibie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku-Białej. Spotkanie i dyskusja, m.in. dzięki udziałowi kilku ekspertów, uwidoczniło potrzebę wprowadzania bardziej pro-rozwojowych rozwiązań, wspomagających ewolucję i rewaloryzację przemysłu, celem dogonienia globalnej konkurencji na ścieżce wzrostu gospodarczego.

 Jednym z ekspertów był Luk Palmen z InnoCo, który mówił o wpływach klastrów na rozwój regionów oraz wyzwaniach stojących przed ich koordynatorami. Honorata Howaniec z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej przedstawiła realizację polityki klastrowej w woj. śląskim w latach 2007-2013 oraz jej efekty.  Marcin Filip – dyrektor Klastra Euroregion Beskidy, zwracał uwagę na ciągły brak zaufania pomiędzy firmami w klastrze, który stanowi istotną barierę dla pełnej współpracy, zaś Jacek Kiełkowski ze Śląskiego Klastra Dizajnu w Cieszynie, zaprezentował osiągnięcia i szanse dla klastra, poprzez strategię i wizje rozwoju, opracowane w ramach projektu C-Plus.

Podczas spotkania przeanalizowano dotychczasowe działania na rzecz wspierania rozwoju klastrów w ramach projektu C-Plus, a także przedstawiono, jak kształtowała się polityka wspierania klastrów w regionie, zalety aktywnego działania w inicjatywie klastrowej, w szczególności angażowania członków tych bytów gospodarczych do podjęcia wspólnych, konkretnie biznesowych działań.  

Polish Wood Cluster

Od 2007 roku działa w Żorach Polish Wood Cluster – Polski Klaster Drzewny, skupiający blisko 70 podmiotów z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, samorządy terytorialne, uczelnie wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe z branży drzewnej i energetycznej oraz instytucje otoczenia biznesu.

Uczestnicy klastra zamierzają zrealizować trudne cele, w których współpraca i wynikający z niej efekt synergii jest wręcz niezbędny. Wśród tych celów znalazły się m. in. innowacyjne suszarnie do drewna i trocin (biomasa) na potrzeby elektrociepłowni i producentów brykietu oraz pelletu, palniki na pellety wykorzystywane w instalacjach grzewczych gospodarstw domowych, spalanie biomasy z wykorzystaniem gliceryny.

Więcej o Polish Wood Cluster tutaj: www.polish-wood-cluster.pl

Klaster Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego

Pierwszy Polski Klaster Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego powstał w 2008 roku w Katowicach na terenie Górnośląskiego Parku Przemysłowego, a w jego skład weszły firmy budowlane, audytorzy energetyczni, biura projektowe i inżynierskie, architekci, producenci urządzeń elektrycznych, fundacje, uczelnie wyższe i instytuty badawcze.

Partnerzy tego klastra stawiają sobie za cel budowę energooszczędnego budynku-laboratorium, prowadzenie badań oraz analiz zapotrzebowania na energię do ogrzewania i klimatyzacji budynków, przeprowadzanie audytów energetycznych i termomodernizacji budynków wraz z kontrolą mikroklimatu pomieszczeń, a także promowanie idei budownictwa pasywnego i energooszczędnego.

Klaster, w ramach akcji „Szkoła” prowadzi kompleksowy audyt energetyczny w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 2 w Katowicach i Szkole Podstawowej im. Pomnik Dzieci Więźniów Oświęcimia w Brzezince. Szkoły nie zostały wytypowane przypadkowo. O wyborze zadecydował fakt, iż należą one do grupy tzw. tysiąclatek (szkoły wybudowane w ramach akcji „Tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego”), co nie pozostaje bez znaczenia dla osiągniętych wyników badań i zdefiniowanych wniosków.

Celem klastra jest wykorzystanie efektów badań dla jak największej grupy budynków, co będzie możliwe dzięki faktowi, iż większość szkół wybudowanych w ramach tej akcji została zrealizowana według kilku standardowych projektów w systemie wielkopłytowym.

Film prezentujący działanie Klastra Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego tutaj: www.projectc-plus.eu

Więcej o Pierwszym Polskim Klastrze Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego tutaj: www.klasterbudownictwa.pl

Przedstawione przykłady pokazują, że można sprawnie i korzystnie dla członków klastrów działać w tych ciągle nowych na naszym polskim rynku strukturach gospodarczych. W ramach projektu C-PLUS obecnie trwają prace nad kontynuacją efektów wdrażanych działań, w tym opracowanych strategii rozwoju klastrów.

- Celów projektu jest kilka. Jeden z nich to analiza aktualnych problemów zakłócających tworzenie i działania klastrów, następnie wskazanie barier rozwoju tych nowych bytów gospodarczych, wzmocnienie potencjału klastrów, które w Polsce już działają. Dążymy do tego, ażeby finalnie udało się zaangażować klastry oraz ich poszczególne podmioty w podejmowanie wspólnych inicjatyw zmierzających do rozwoju klastrów na poziomie światowym, dodatkowo budując symbiozę między nauką a biznesem poprzez poznanie wzajemnych oczekiwań i możliwości.  – mówi Jan Sienkiewicz, dyrektor ds. projektów międzynarodowych Agencji Rozwoju Regionalnego SA w Bielsku-Białej.

Klastry, które będą współpracować międzyregionalnie, ukierunkują swoją aktywność na wychodzenia poza granice narodowe rozmaitych elementów gospodarki, polityki, nauki, techniki, poprzez m.in. procesy transferu. Staną się mądrą alternatywą dla indywidualnych przedsięwzięć, które w gospodarce globalnej mają coraz mniejsze szanse na sukces.