Był  powszechnie stosowany jako materiał zabezpieczający delikatne przedmioty podczas transportu. Dziś powstają z niego nie tylko domy, ale też obiekty użyteczności publicznej. Przez lata otoczony został wieloma mitami...

W czasach powszechnie obowiązującej energooszczędności w budownictwie, nieustannie poszukiwane są sposoby zapewnienia domom i mieszkaniom jak najlepszej izolacji, a przy tym komfortu mieszkania w takich budynkach.

Nie bez znaczenia ma także koszt materiałów budowlanych, który ma ogromny wpływ na decyzje inwestorów. No i ważny jest także czas. Im krócej budujesz, tym twój zysk jest większy. Ten materialny i niematerialny.

Styropian, fachowo zwany spienionym polistyrenem, jest materiałem, który spełnia wszystkie te oczekiwania – jest tani w produkcji, lekki w transporcie, ma wysoki współczynnik termoizolacyjności, a budowa domu z jego użyciem ekstremalnie się skraca.

Nowa nie nowa

W tej technologii, wykorzystując gotowe prefabrykaty, od 1991 roku buduje domy jednorodzinne i budynki wielorodzinne firma Thermodom Żory, a jej realizacje można w poniższym materiale:

Technologia budowy ze styropianowych bloczków umożliwia także postawienie obiektów handlowo-usługowych, budynków gospodarczych i użyteczności publicznej.

Krakowska firma Wawel Service, także istniejąca na rynku polskim od dwóch dekad, oferuje swoim klientom obiekty posiadające wysokie właściwości izolacyjne, budowane z prefabrykowanych elementów spienionego polistyrenu wypełnionego betonem (element nośny budynku).

Realizacje tej firmy i  dziennik budowy jednego z budynków.

Od niedawna na polskim rynku działa również firma Eco Pass House, mająca główną siedzibę w Szwecji, oferując naszym inwestorom systemy styropianowych „klocków lego”, z których stawia Skandynawom domy już od dawna. Więcej o tej firmie.

Można takiemu wierzyć?

Przyjrzyjmy się zatem tym mitom.

•    Styropian nie jest wytrzymały

Materiał ten, w zależności od asortymentu, charakteryzuje się różnymi parametrami wytrzymałościowymi, określanymi wytrzymałością na rozrywanie (TR), ściskanie(CS), czy zginanie (BS).

Im wyższa gęstość styropianu, tym lepsze parametry wytrzymałościowe. Warto zauważyć, że styropiany o wadze niższej niż 11 kg/m3 nie spełniają minimalnego poziomu wytrzymałości na rozrywanie TR 80 kPa.

Prawdą jest, że im cięższy metr sześcienny styropianu, tym lepsze parametry wytrzymałościowe.

•    Polistyren uwalnia gazy szkodliwe dla środowiska

W procesie produkcji perełki polistyrenu, które zawierają środki spieniające, zostają podgrzane za pomocą pary wodnej i zwiększają swoją objętość 50-krotnie w stosunku do pierwotnej wielkości.

Ten proces przebiega podobnie jak przy pieczeniu ciasta, tylko zamiast proszku do pieczenia wykorzystuje się środek spieniający, zwany pentanem, który można znaleźć również w środowisku naturalnym, np. kwiatach.

Pentan nie zalicza się do gazów cieplarnianych i dlatego nie niszczy warstwy ozonowej. Polistyren jest więc nieszkodliwy dla człowieka i środowiska.

•    Styropian, jako tworzywo sztuczne, jest czynnikiem szkodliwym biologicznie

Najlepszym dowodem na to, że styropian nie jest czynnikiem szkodliwym biologicznie są styropianowe ule, z powodzeniem stosowane od ponad 40 lat.
Pszczoły udowadniają, że czują się dobrze w takich domkach i wcześnie rozpoczynają produkcję miodu. Instynkt pszczół nie pozwoliłby na to, aby przebywać w niezdrowym środowisku.

Gdzie pszczoły czują się jak w domu, człowiek może się również zadomowić.

•    Styropian nie jest długowieczny   

Styropian nie daje schronienia ani mikroorganizmom, ani najmniejszym istotom żyjącym. Tak, jak wiele innych materiałów budowlanych, np. szkło, cegła czy beton, nie ulega biodegradacji. Z tego powodu jego działanie termoizolacyjne zostaje zachowane przez cały okres istnienia budynku.

Przyjmuje się, że system ociepleń powinien przetrwać 30 następnych lat. To oczekiwanie dotyczy jednak tynków zewnętrznych, ponieważ żywotność materiałów termoizolacyjnych jest znacznie dłuższa.

Styropian jest trwalszy niż pokrywający go tynk i zapewnia ciepło dla następnych pokoleń.

•    Po wykonaniu ocieplenia dom jest zagrożony pleśnią

Bardzo często pojawia się stereotyp, że w ocieplonych domach zwiększa się ryzyko wystąpienia pleśni. Wręcz przeciwnie! Profesjonalna termoizolacja może nawet znacząco zmniejszyć zagrożenie związane z powstawaniem pleśni.

Zasadniczo można powiedzieć, że im lepiej dom jest ocieplony, tym temperatura powierzchni ścian zewnętrznych jest wyższa i tym mniejsze zagrożenie pleśnią.
Wytłumaczenie jest proste. Ciepłe powietrze może przyjąć dużo więcej pary wodnej niż zimne. Po dociepleniu powierzchnie ścian zewnętrznych mają wyższą temperaturę niż niedocieplone, zatem nie występuje zjawisko wykraplania pary będącej pożywką dla pleśni. Styropian po prostu chroni przed pleśnią.

Warunkiem podstawowym jednak i uniwersalnym jest sprawna wentylacja w budynku, ale to zasada dotycząca wszystkich domów, niezależnie od technologii.

•    Styropian jest tak szczelny jak plastikowa torba

Parametrem, który charakteryzuje szczelność, jest współczynnik oporu dyfuzyjnego µ. Im współczynnik jest większy, tym materiał budowlany jest bardziej paroszczelny.

Standardowe płyty styropianowe mają µ na poziomie 50-60, podobnie jak drewno świerkowe, cegła dziurawka czy beton, natomiast paroizolacje mają µ równe 10.000! Współczynnik ten dla specjalnie perforowanych płyt styropianowych kształtuje się na poziomie poniżej 10.

Dzięki temu znacząco skraca się proces osuszania w termoizolacji murów zawilgoconych. Styropian przepuszcza gazy, w tym parę, nie przepuszcza natomiast wody.

•    Polistyren nie nadaje się do powtórnej obróbki

Styropian należy do grupy surowców wtórnych. Zmielony może być wykorzystany przy produkcji tynków oraz styrobetonu. Roztopiony granulat używa się do produkcji parkowych ławek, słupków ogrodzeniowych, zelówek itp. W zakładach cementowych materiał ten służy jako paliwo zastępcze. We wszystkich wymienionych przypadkach oszczędza się cenny olej opałowy.

Ponadto utylizacja fasad styropianowych nie przysparza już żadnych problemów. Po usunięciu tynku, płyty styropianowe zostają oderwane ze ściany i następnie rozdzielone. Alternatywnie można użyć frezarki.

•    Odpady styropianowe są niebezpieczne

Co się dzieje w momencie, gdy ocieplony dom musi zostać wyburzony? Czy za 50 lub 100 lat mogą pojawić się góry styropianowych odpadów?
Nie, styropian jest poszukiwanym surowcem wtórnym. W praktyce przy rozbiórce, styropian może zostać oddzielony od gruzu budowlanego.

•    Styropian pochłania dużo energii w procesie produkcji

Z każdym litrem oleju, który zużywany jest przy produkcji płyt styropianowych, można zaoszczędzić do 200 litrów oleju na potrzeby grzewcze.

Jako przykład może posłużyć ocieplony dom z lat 70. XX wieku. Do porównania można przyjąć nakład na energię pierwotną do produkcji styropianu z uzyskaną oszczędnością energii. Już po ok. 4 miesiącach osiągniemy pozytywny bilans. Nakład na energię pierwotną, która jest niezbędna do produkcji styropianu, zostaje odzyskany w ciągu całego życia 200 razy.

Do utylizacji także wykorzystuje się dużo mniej energii, gdyż elementy styropianowe (płyty, bloczki) w 98 proc. składają się z powietrza, a tylko w 2 proc. z polistyrenu.

Styropian więc jest najlepszym, pod względem bilansu ekologicznego, materiałem izolacyjnym.

Wątpliwości dotyczące wytrzymałości styropianu w zetknięciu z polskimi warunkami klimatycznymi, zwłaszcza w zimie, rozwiewa mgr inż. architekt Przemysław Rogula - ekspert w zakresie procesów budowlanych i technologii.

Na jednym z czatów poświęconych energooszczędnemu budowaniu, internauta Kapi zadał pytanie:

- Czy budowa i użytkowanie domu w technologii styropianowej jest bezpieczne? Co z „oddychaniem domu”, co z palnością? Czy przy naszych zmieniających się warunkach klimatycznych, taka lekka konstrukcja nie jest narażona np. na to, że „odfrunie”?

Odpowiedź Przemysława Roguli brzmiała następująco:

- Nie ma czegoś takiego jak „oddychanie domu” - to jest tylko marketingowa bzdura. Wg polskiego prawa, budynek musi być szczelny, bo taka jest sama idea pasywności i niskoenergetyczności.

Jeżeli budynek ma byś oszczędny w eksploatacji, to musi być szczelny. Konstrukcja jest na tyle solidnie związana z fundamentem betonowym, że nie ma ryzyka „odfrunięcia''.

Ogólnie budynek, żeby powstał w Polsce, musi być zgodny z polskim prawem i normami technicznymi, więc musieliśmy wykonać obliczenia i przeprowadzić badania, aby mieć pewność, że spełnia zapisy polskiego prawa w zakresie obciążeń śniegiem, wiatrem, wymagań izolacyjności akustycznej, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania itp.

Ewa Grochowska
Przy obalaniu mitów dotyczących styropianu korzystałam z materiałów udostępnionych przez firmę Austrotherm.