Przykładów na to, jak działają dobre praktyki OZE, szukaliśmy w Niemczech, Danii, Holandii i Szwecji. W trakcie tych poszukiwań pojawił się problem… nadmiaru. Dlatego poniżej przedstawiamy te wybrane przykłady, które wydają się nam najbardziej zbliżone do modelu możliwego do wprowadzenia także w Polsce.

Zrównoważony rozwój wg Duńczyków i Holendrów

Hillerod (Dania) i Apeldoorn (Holandia) to miasta, których rozwój, zgodnie z przyjętymi przez społeczności lokalne dokumentami strategicznymi, odbywa się z wykorzystaniem zasad zrównoważonego rozwoju.

Władze Apeldoorn przyjęły cel, zgodnie z którym będzie ono miastem o neutralnej emisji CO2. Działania w tym kierunku obejmują m. in. założenie licznych instalacji systemów solarnych.

Ponadto założono, że miasto do 2020  roku będzie całkowicie zaopatrywane w energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych. W ślad za tym założeniem władze Apeldoorn organizuje liczne kampanie informacyjne i edukacyjne z zakresu energetyki.

Przykładem realizacji innowacyjnych technik energetyki lokalnej jest projekt SORCER. Został on zrealizowany w ramach Europejskiego Programu CONCERTO Istotą projektu SORCER - Stimulating Obtaining Results in Communities in relation to Energy-efficiency and Renewables – jest, obok budowy efektywnych energetycznie mieszkań, wykorzystanie w sposób maksymalny energii odnawialnej opartej o biomasę i systemy grzewcze.

Na wybranym terenie Apeldoorn powstał budynek z tysiącem mieszkań o standardzie znacząco przekraczającym nowe regulacje. Jednocześnie energia dostarczana do mieszkań pochodzi z biogazowni zainstalowanej przy oczyszczani ścieków, która jest stopniowo wykorzystana w powstającym systemie grzewczym i docelowo zredukuje zapotrzebowanie na paliwa płynne o około 80 proc.

Z kolei na wybranym terenie duńskiego Hillerød, w ramach projektu realizuje się cel osiągnięcia przez lokalną społeczność, poziomu emisji CO2 równego zero, dzięki budynkom pierwszej klasy energetycznej, dającym oszczędności ciepła na poziomie 41 i 100% proc. oraz wysokim wykorzystaniem energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

Zwiększenie liczby budynków drugiej klasy energetycznej powoduje z kolei 25 proc. oszczędności ciepła w stosunku do normalnej praktyki Danii. Ponadto zainstalowane zostały biogazownia, instalacja na biomasę, turbiny wiatrowe oraz kolektory słoneczne.

O zielonej energii w Danii (j. angielski)

Szwedzkie Malmo na czele

W Szwecji obowiązek sporządzania planów energetycznych przez gminy wprowadzono w 1977 r. Mimo to zaledwie 75 proc miast wypełniło dotąd ten obowiązek. Malmo jest jednym z tych ośrodków, na którym mogą wzorować się inne szwedzkie miasta.

Do priorytetów działania władz samorządowych Malmo należą: zrównoważone planowanie energetyczne, zrównoważone budownictwo, przedsiębiorstwa zeroemisyjne, kampanie edukacyjne z zakresu zmian klimatu i energetyki skierowane do mieszkańców.

O Malmo i jego ekologicznych projektach

Jeden z realizowanych projektów nosi nazwę Eco Neighbourhood Augustenborg i obejmuje przekształcenie starego osiedla mieszkalnego w przyjazne środowisku.

Oprócz działań projektowych, tj. ocieplenia budynków, realizacji wewnętrznej sieci segregacji odpadów, zielonych dachów oraz instalacji fotowoltaicznych bardzo ważnym elementem całości działań był aspekt socjalny i włączenie mieszkańców do realizacji projektu.

Na terenie starej stoczni - Western Harbour - realizowany jest projekt osiedla zasilanego całkowicie energią ze źródeł odnawialnych. Jest to zdecydowanie jedno z najciekawszych miejsc Malmo.

Wieżowiec Tuming Toroso znajduje się w środku ekologicznego miasteczka i również korzysta wyłącznie z niekonwencjonalnej energii. Osiedle jest innowacyjne nie tylko pod względem planowania energetycznego.

Znajdują się tu eksperymentalne budynki z różnych części Europy, restauracje serwujące potrawy organiczne, ekologiczne place zabaw i wiele innych. Na każdego mieszkańca przypada tu jedno gniazdo ptasie oraz określona liczba metrów kwadratowych zieleni (wiele budynków posiada zielone dachy).

Z kolei w jednej ze szkół podstawowych w Malmo panele fotowoltaiczne umieszczono w ten sposób, ażeby pełniły rolę naturalnych osłon przeciwsłonecznych w klasach.

W szkole odbywają się zajęcia dotyczące OZE, dodatkowo raz w roku każde dziecko może skonstruować pojazd napędzany energią słoneczną i wziąć udział w wyścigu zabawek. Liczniki PV znajdują się w holu szkoły i pokazują aktualną produkcję energii elektrycznej, jak również bieżące jej zużycie w szkole.

Geotermia i biomasa

W 1984 roku, w miejscowości Waren na jeziorem Muritz powstała pierwsza w Niemczech ciepłownia geotermalna.

Wody podziemne wydobywane są za pomocą pompy głębinowej na powierzchnię, gdzie znajduje się naziemna część instalacji hydrotermalnej. W wymienniku ciepła pobrana zostaje energia cieplna z wód geotermalnych, a następnie surowiec ten, o niższej już temperaturze, zostaje z powrotem wprowadzony do górotworu.

Zabieg ten pozwala spełnić reżim hydrauliczny złoża, gwarantując możliwość jego długotrwałej eksploatacji i odnawialność zasobów. Ma on również walor ekologiczny – wprowadzenie wysokozmineralizowanych, np. silnie zasolonych, wód do pierwotnego środowiska  pozwala uniknąć ich utylizacji na powierzchni ziemi.

Waren nad jeziorem Mutitz

Elektrociepłownia na biomasę w Neustrelitz znajduje się na terenie parku technologicznego specjalizującego się w odnawialnych źródłach energii. Wykorzystuje ona jako paliwo zrębki drzewne dostarczane do zakładu z obszaru o promieniu 150 km.

Ta elektrociepłownia wytwarza w jednym procesie technologicznym (kogeneracja) energię elektryczną oraz ciepło w postaci wody, która kierowana jest do miejskiej sieci ciepłowniczej. Obok niezaprzeczalnych walorów ekologicznych, elektrociepłownia pozwala na duże oszczędności w związku ze zmniejszonym zużyciem paliwa, właśnie dzięki kogeneracji.

We wszystkich tych krajach, z których zaczerpnęliśmy powyższe przykłady, obowiązujące akty prawne zawierają cały szereg zachęt do inwestowania w odnawialne źródła energii, tak przez gminy, jak i zakłady przemysłowe. Tu zapewne leży pies pogrzebany i odpowiedź na pytanie, dlaczego wciąż dzieli nas tak wielki dystans w tej materii od krajów Europy Zachodniej.

Monika Olizarowska