Jednym z systemów certyfikacji zrównoważonych projektów budowlanych jest certyfikat LEED (ang. Leadership in Energy and Environmental Design). Zyskuje on na popularności w Europie i Azji. Zarządza nim Amerykańska Rada Zielonego Budownictwa (ang. US Green Building Council - USGBC).

Certyfikat składa się z czterech poziomów: brązowego, srebrnego, złotego i platynowego. Zdobycie każdego z nich uzależnione jest od przyznania określonej liczby punktów przez ekspertów, m.in. za wykorzystanie przy budowie ekologicznych materiałów, ograniczenie produkcji dwutlenku węgla do atmosfery, czy wykorzystanie wody opadowej.

W Stanach Zjednoczonych od 1998 roku, kiedy USGBC zaczęła je przyznawać,  pojawiło się prawie 15 tys. obiektów z certyfikatem LEED. Wśród nich znajdują się m.in. amerykańskie stadiony baseballowe.

W Miami i Minneapolis

Stadiony to przedsięwzięcia budowlane w skali makro, o ogromnym zapotrzebowaniu na energię. Stąd też takie obiekty powinny być budowane  ekologicznie i ekonomicznie. I właśnie tak budują je Amerykanie.

W ubiegłym roku oddano do użytku Marlins Park w Miami na Florydzie. Wybudowano go w 60 proc. z materiałów miejscowych, co znacznie ograniczyło emisję dwutlenku węgla do atmosfery przy ich transporcie. Systemy mechaniczne, elektryczne, oświetlenie, ogrzewanie i systemy chłodzące oparte zostały na odnawialnych źródłach energii.

Stadion dzięki temu zużywa obecnie 22 proc. mniej energii od podobnych mu obiektów sportowych, wykonanych z materiałów tradycyjnych i korzystających z energii, np. paliw kopalnych.  Doceniając te działania proekologiczne USGBC przyznała mu złoty certyfikat LEED.

Z kolei  srebrny certyfikat LEED przypadł w udziale innemu stadionowi - Target Field w Minneapolis. Dzięki zastosowaniu na nim urządzeń pobierających energię z OZE zużywa on o 12 proc. mniej energii elektrycznej od tradycyjnych stadionów.

Taka oszczędność możliwa jest m.in. dzięki zamontowaniu na nim oświetlenia regulowanego natężeniem promieniowania słonecznego. Teraz za oświetlenie tego obiektu rocznie płaci się rachunki mniejsze o 6 tys. dolarów.

W Waszyngtonie i San Francisco

Kolejne dwa stadiony, którym przyznano srebrne certyfikaty LEED, znajdują się w Waszyngtonie i w San Francisco. Pierwszy z nich to Nationals Park, który jest obiektem energo- i wodooszczędnym.

Dzięki nowoczesnym technologiom i urządzeniom zasilanym przez OZE zużywa on o 20 proc. mniej energii do oświetlenia boiska niż tradycyjne stadiony oraz 30 proc. mniej wody pitnej, ponieważ ma system odzysku wody deszczowej.  

Na tym stadionie głównym źródłem energii jest słońce. Trybuny pokryte są tzw. chłodnym dachem. To m.in. dzięki niemu udaje się obniżyć koszty zużywanej na tym obiekcie energii elektrycznej.

Także zamontowanie wzdłuż krawędzi trybun na długości  ponad 180 metrów żarówki typu LED potrzebują mniejszej energii niż tradycyjne. LED-owymi żarówkami oświetlona jest także wielka, o powierzchni 4,5 tys. metrów kwadratowych tablica wyników.  

Z kolei wykorzystanie wody deszczowej do funkcjonowania stadionu  powoduje mniejsze zużycie wody pitnej.  Oszczędności są duże. Rocznie  to ok. 13,6 miliona litrów.

Nationals Park otwarty w 2008 r., był  pierwszym duży obiektem sportowym w Stanach Zjednoczonych, któremu w US Green Building Council przyznała certyfikat LEED.

Stadion AT & T Park w San Francisco srebrny certyfikat LEED otrzymał w 2010 roku, dziesięć lat po jego otwarciu. Był to efekt  przeprowadzonej na nim modernizacji pod kątem energooszczędności.  

Zamontowano na nim m.in. czujniki ruchu oświetlenia, które otrzymało żarówki typu LED. Tablica wyników także została wymieniona na mniej energochłonną. W porównaniu do wcześniejszej zużywa ona obecnie 80 proc. mniej energii elektrycznej.

I w innych miastach też

Stadion w Seattle zmniejszył od 2006 do 2011 roku zużycie gazu o 60 proc., energii elektrycznej o 30 proc., a wody o 25 proc., Daje to coroczne oszczędności na jego utrzymanie w wysokości prawie 300 tys. dolarów. Uzyskano je m.in. dzięki wymianie na tablicy wyników starych żarówek na nowe typu LED. Obniżyło to zużycie energii elektrycznej o ponad 90 proc. (z 1,2 mln kWh do 130 tys. kWh)

Z kolei stadion Miller Park w Milwaukee  posiada certyfikat LEED m. in. za zamontowane na nim energooszczędne systemy HVAC (grzewczo-wentylacyjno-klimatyzacyjne). Dzięki nim udało się zmniejszyć o 1153 tony emisję dwutlenku węgla emitowanego rocznie przez ten obiekt do atmosfery.

Od otwarcia Busch Stadium w St. Louis w 2006 roku, dzięki podjętym energooszczędnym działaniom, udaje zaoszczędzić się na jego utrzymaniu 150 tys. dolarów rocznie. Możliwe to jest m.in. dzięki wymianie ponad 1000 tradycyjnych reflektorów na lampy typu LED oraz modernizacji wentylacji.

Poza USA

Podobne rozwiązania dotyczące energooszczędności są realizowane przy przebudowie stadionu Estádio Nacional de Brasília w Brazylii. Ten obiekt energię elektryczną będzie czerpał z odnawialnych źródeł energii oraz zyska mechanizm zbierający deszczówkę do wykorzystania wewnątrz stadionu.

Już za rok będzie on główną areną piłkarskich zmagań podczas zaplanowanych w Brazylii Mistrzostw Świata w piłce nożnej. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań energooszczędnych, USGBC  przewiduje nadanie mu platynowego certyfikatu LEED, za niskie zużycie energii i wody oraz stworzenie optymalnych warunków do rozgrywania meczów.

Świadomość i nobilitacja

Obecnie nie dziwią już nas powstające kolejne przyjazne naturze stadiony. Tak samo jak ich wygląd, nieraz bardzo odbiegający od standardowych obiektów. Nie może być jednak inaczej. Są one częścią naszej rzeczywistości, którą tworzymy z coraz większą świadomością ekologiczną.

Właściciele i zarządcy obiektów sportowych  doskonale rozumieją znaczenie pojawiających się coraz to nowszych możliwości związanych z energooszczędnością i zrównoważonym rozwojem. Uzyskany certyfikat to dla nich nobilitacja, ale również potwierdzenie ich dbałości o środowisko naturalne.

Wincenty Bryński

Czytaj także: „Energia z dachu stadionu”