Zacznijmy od rozwiązania, które jeszcze nie tak dawno, zanim popularność zaczęło zdobywać ogrzewanie podłogowe, było obecne w wielu domach jednorodzinnych. Mowa o grzejnikach ściennych, zwanych powszechnie kaloryferami.

Grzejniki ścienne

Decydując się na ten rodzaj ogrzewania, mamy do wyboru:

• grzejniki członowe żeliwne – wolno się nagrzewają, ale długo oddają ciepło; dobrze sprawdzają się w instalacjach z obiegiem grawitacyjnym, świetnie współpracują z kotłami na paliwo stałe (ze względu na dużą akumulację ciepła); są odporne na korozje i mają długą żywotność; mają dużą masę, więc można je montować na ścianach o solidnej konstrukcji.
• grzejniki członowe aluminiowe – doskonale zastępują grzejniki żeliwne w przypadku modernizacji systemu; szybko się nagrzewają, co ułatwia sterowanie przepływem ciepła; mają niewielką masę i są gładkie (łatwo utrzymać je w czystości); dobrze współpracują w instalacjach grawitacyjnych i otwartych; są mało odporne na uszkodzenia mechaniczne, więc należy uważać zwłaszcza podczas ich montażu.
• grzejniki stalowe płytowe – szybko się nagrzewają i reagują na zmiany zapotrzebowania na ciepło, co ułatwia regulację pracy instalacji grzewczej; są estetyczne i lekkie, mogą także pełnić funkcje dekoracyjne; nie nadają się do instalacji grawitacyjnych ze względu na dosyć duże opory hydrauliczne, ani do instalacji otwartych, w których woda grzewcza ma kontakt z powietrzem (korozyjne działanie tlenu negatywnie wpływa na ich trwałość).
• grzejniki konwektorowe – mają małą masę, rozmiary i pojemność wodną, szybko się nagrzewają; są najlepszym rozwiązaniem w razie wyboru systemu z pompą ciepła w budynku bez ogrzewania płaszczyznowego; świetnie współpracują z automatyką regulacyjną; intensywniejszy ruch powietrza, jaki generują, sprawia, że więcej nad nimi kurzu i trudniejsze czyszczenie.
• grzejniki kanałowe – to szczególny rodzaj grzejników konwektorowych ze wszystkimi ich zaletami; błyskawicznie się nagrzewają, są montowane poniżej podłogi, więc nie zajmują miejsca na ścianach; bardzo skutecznie chronią przed napływem zimnego powietrza z tarasów, balkonów, wiatrołapów itp. oraz eliminują efekt chłodu w pobliżu okien tarasowych (z czym ogrzewanie podłogowe radzi sobie słabiej).

Przeczytaj także: Planujesz wymianę ogrzewania? Zrób to z głową

Ogrzewanie podłogowe

Ten rodzaj systemu grzewczego obywa się bez grzejników na ścianach i można go montować, wybierając podłogówkę wodną lub podłogówkę elektryczną. Rurki z ciepłą wodą – w przypadku pierwszego rozwiązania – umieszczone są pod podłogą, podnosząc pod nią temperaturę. Podłoga z kolei oddaje ciepło do pomieszczenia.

W drugim przypadku, zamiast rurek z wodą pod podłogą, zatapia się w betonie przewody (kable) lub maty grzejne. Takie ogrzewanie ma dość niski koszt instalacji, nie wymaga bowiem budowania kotłowni, systemu centralnego ogrzewania i komina, ale w eksploatacji jest droższe.

Można też wykonać ogrzewanie elektryczne podłogowe w wersji akumulacyjnej. Wtedy grubsza warstwa betonu w podłodze nagrzewa się w nocy, w czasie tańszej strefy taryfowej, a ciepło oddaje przez całą dobę. To pozwala ogrzewać dom prądem, ale taniej.

Do zalet ogrzewania podłogowego należą:

• optymalny rozkład temperatury w pomieszczeniach - ciepło rozchodzi się równomiernie od podłogi po sufit; można obniżyć temperaturę o 1-2ºC bez zmniejszenia uczucia ciepła, co daje oszczędności na rachunkach w granicach 10 proc.
• niższa temperatura wody w instalacji - temperatura podłogi nie przekracza zazwyczaj 26°C, a więc temperatura czynnika grzewczego nie może być dużo wyższa, nie więcej niż 30-35°C.
• samoregulacja systemu - ogrzewanie podłogowe szybko dostosowuje swoją moc do zmieniających się temperatur - gdy temperatura w pokoju nagle wzrośnie (np. uruchomiony kominek), to różnica temperatur między grzejnikiem podłogowym a powietrzem szybko spadnie. Spowoduje to mocne ograniczenie ilości ciepła przekazywanego przez ogrzewanie podłogowe.

Podłogówka najlepiej współpracuje w systemie z kotłem kondensacyjnym lub pompą ciepła, sprawdza się też z kotłami niekondensacyjnymi, gazowymi i olejowymi, natomiast przy piecach na paliwo stałe lepiej wybrać system z grzejnikami naściennymi.

Więcej o ogrzewaniu podłogowym pisaliśmy między innymi tutaj: Ogrzewanie podłogowe oraz tutaj: Mata grzewcza alternatywą dla węgla.

Temperatura zasilania systemu grzewczego

Jak dobrać temperaturę wody w obiegu grzewczym, aby zapewnić efektywną pracę systemu ogrzewania z grzejnikami i z podłogówką?

Zwykle temperatura zasilania ogrzewania podłogowego jest wyraźnie niższa niż temperatura zasilania grzejników. Dla podłogówki za dopuszczalne maksimum uznaje się 55°C, dla grzejników jest to zwykle 75°C (a teoretycznie nawet 90°C).

W praktyce jednak instalacje grzewcze projektuje się zakładając znacznie niższe temperatury wody w obiegu. Dla podłogówki to 40, a nawet 30°C. Maksymalna temperatura wody w obiegu jest potrzebna tylko w czasie największych mrozów, przy tzw. temperaturze obliczeniowej, wynoszącej na większości obszaru Polski -20°C. Przez zdecydowaną większość sezonu jest zdecydowanie cieplej, a więc woda nie musi mieć nawet tyle.

Więcej o rozmaitych aspektach systemów grzewczych przeczytasz w tym tekście: Najczęstsze błędy przy instalacji systemu c.o.

Systemy ogrzewania elektrycznego

Oprócz wspomnianego ogrzewania podłogowego elektrycznego, w domu jednorodzinnym można zastosować kilka innych rozwiązań wykorzystujących prąd do ogrzewania. Ten typ ogrzewania szczególnie polecany jest do małych mieszkań lub dobrze ocieplonych domów oraz w budynkach, które są ogrzewane tylko okresowo, np. w domkach letniskowych.

Jakie są zalety ogrzewania elektrycznego?

• ogólna dostępność sieci elektroenergetycznej;
• niskie koszty inwestycyjne i instalacyjne;
• czystość tej technologii (brak dymu i popiołu, co jest szczególnie ważne np. dla alergików);
• wygoda i komfort użytkowania – bezobsługowość;
• precyzyjne sterowanie i regulacja;
• duża sprawność i trwałość;
• bezpieczeństwo użytkowania;
• możliwość współpracy, jako uzupełniające, z każdym innym systemem grzewczym.

Wśród obecnie dostępnych na rynku urządzeń możliwy jest wybór pomiędzy następującymi systemami ogrzewania elektrycznego:

• akumulacyjne - ten rodzaj ogrzewania jest ściśle związany z dwutaryfową instalacją elektryczną, a głównym jego elementem są piece akumulacyjne. Piece te gromadzą ciepło w okresach, gdy energia elektryczna jest sprzedawana odbiorcom po niższej cenie, a następnie oddają ciepło w zależności od potrzeb w ciągu dnia, ogrzewając pomieszczenia i zapewniając przy tym pożądaną temperaturę wewnętrzną. Do wad tego typu urządzeń należy ich duży ciężar oraz fakt, że ogrzewają one tylko to pomieszczenie, w którym są zamontowane.
• konwekcyjne - elektryczne ogrzewacze konwekcyjne są urządzeniami, które na bieżąco zamieniają energię elektryczną na ciepło na zasadzie naturalnej konwekcji. Produkowane są jako urządzenia samodzielnie stojące lub tylko do zamontowania na ścianie. Sprawdzają się jako ogrzewanie uzupełniające.
• kotły elektryczne – urządzenia te nadają się do ogrzewania budynków oddalonych od sieci gazowej, mogą stanowić samodzielne źródło ciepła lub współpracować z innymi kotłami na paliwo albo kominkiem. Są niewielkie, łatwo je zainstalować w dowolnym pomieszczeniu. Wady to wysokie koszty ogrzewania, konieczność zasilania trójfazowego i instalacja dużych mocy, może wystąpić konieczność przeróbki instalacji lub przyłącza.

Systemy ogrzewania na paliwo stałe

W przypadku wyboru systemu grzewczego na paliwa stałe, mamy na rynku bogatą ofertę producentów urządzeń. Nasz wybór powinien zacząć się odpowiedzi na pytanie: czym chcemy ogrzewać nasz dom?

Gdy już wiemy, jakie paliwo dostarczy ciepła w sezonie jesienno-zimowym, wówczas mamy następujące warianty kotłów na opał stały do wyboru:

• kotły na węgiel – spełniają obecne normy ekologiczne (klasa piąta i ekodesign), pracują ze stałą mocą, przerwy w załadunku wynoszą nawet 18 godzin, mogą współpracować z termostatem pokojowym i pogodowym;
• kotły do spalania ekogroszku i pelletów – to głównie urządzenia retortowe; ; paliwo (węgiel kamienny lub pellet) w zasobniku uzupełnia się co kilka lub kilkanaście dni, zależnie od jego wielkości; kotły retortowe mogą współpracować z automatyką pogodową, to najbardziej zautomatyzowane urządzenia spośród wszystkich kotłów na paliwa stałe;
• kotły na biomasę - np. na słomę, ale i innych odpadów bioorganicznych ( trociny, zrębki drzewne i ziarna zbóż), zwykle produkowane w wersji bez podajnika, wymagają uzupełniania paliwa co kilkanaście godzin.

Więcej o różnego rodzaju kotłach grzewczych pisaliśmy tutaj: Kotły na biomasę - na co zwracać uwagę; tutaj: Kotły automatycze na pellet i tutaj: Co i dlaczego psuje się najczęściej w kotłach węglowych

Ogrzewanie gazowe – kotły gazowe kondensacyjne

To najnowocześniejsze urządzenie montowane w systemach, w których paliwem jest gaz ziemny. Te kotły wykorzystują w swojej pracy zjawisko kondensacji. Kondensacja, czyli skroplenie pary wodnej, następuje w wyniku schłodzenia spalin z kotła do odpowiednio niskiej temperatury.

Kotły tradycyjne, w których zjawisko kondensacji nie jest wykorzystywane, tracą część energii paliwa w postaci ciepła utajonego wraz z ulatującą parą wodną. Ich użyteczna sprawność cieplna oscyluje w okolicach 92 proc.

W kotłach kondensacyjnych ciepło utajone jest uwalniane z pary wodnej w wyniku jej skroplenia i wykorzystywane do ogrzewania wody w kotle. Ich sprawność jest więc większa i w niektórych przypadkach może być podawana nawet jako większa od 100 proc. Jest to pojęcie nieco mylące, gdyż realna sprawność kotła kondensacyjnego jest tylko trochę większa od tradycyjnego. Wliczany jest w nią zysk ciepła, które udało się odzyskać z gazów spalinowych, co realnie zwiększa sprawność, czy też – oszczędność kotła.

Kotły kondensacyjne są droższe niż tradycyjne, jednak do wytworzenia tej samej energii wykorzystują mniej paliwa. Jednorazowy większy wydatek niesie za sobą zatem tańszą eksploatację, co w ostatecznym rozrachunku może się okazać bardzo korzystnym rozwiązaniem.

Sprawność kotłów kondensacyjnych może być wyższa o 10-18 proc., co obniża koszty ogrzewania o 15-20 proc., w porównaniu z tradycyjnymi kotłami oraz nawet 30 proc. w stosunku do starych kotłów gazowych.

Więcej o rodzajach kotłów gazowych pisaliśmy w tym artykule: Co trzeba wiedzieć o kotłach gazowych? natomiast tutaj: Czym się kierować przy wyborze kotła gazowego? podpowiadamy, co brać pod uwagę wybierając kocioł gazowy do domu jednorodzinnego.

Ewa Grochowska

Źródła:

https://budujemydom.pl//instalacje/ogrzewanie-podlogowe-i-grzejniki/porady/24844-jak-dobrac-temperature-wody-w-obiegu-grzewczym-dla-grzejnikow-i-podlogowki 

Grafika:

• www.pixabay.pl