Twórca Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego I Energii Odnawialnej w Gdańsku (PIBPiEO), Polak od dziesiątek lat mieszkający w Niemczech, jest najprawdziwszym z prawdziwych pasjonatów domów pasywnych. Jest także edukatorem i propagatorem wiedzy o budownictwie, które on sam uznaje za konieczność, jeśli chcemy zdrowo i bezpiecznie żyć na naszej planecie.

- We wszelkiego rodzaju budynkach Europejczyk spędza przeciętnie 80 proc. swojego życia. Trudno więc przecenić znaczenie jakości tego, w czym mieszkamy i pracujemy, na nasze zdrowie. Budownictwo pasywne i w tej mierze jest rozwiązaniem – mówi Guenter Schlagowski.

W dziedzinie budownictwa pasywnego, podobnie zresztą jak w budowie odnawialnych źródeł energii, liderem w Europie są Niemcy.

To właśnie tam, w Darmstadt Kranichstein w Hesji, powstały w 1991 roku cztery budynki szeregowe, z gruntowym wymiennikiem ciepła w piwnicy i rekuperacją, których szczelność jest tak wysoka, że trzeba je dogrzać tylko o dwa stopnie Celsjusza w celu uzyskania komfortu cieplnego.

- Od tego momentu okazało się, że budownictwo pasywne to nie marzenie nawiedzonych architektów, ale coś, co już istnieje i w dodatku jest korzystne dla ludzi – dodaje Schlagowski.

Utarte stereotypy

Pracownicy gdańskiego PIBPiEO od lat starają się obalić mit dotyczący budownictwa pasywnego, który mówi o tym, iż jest on tak drogie, że stać na nie tylko najbogatszych. Nic bardziej błędnego.

Np. w Hanowerze-Kronsbergu stoją domy pasywne, których koszt budowy był wyższy od standardowych zaledwie o 8 proc. – Dokładnie o 8.172 euro – skrupulatnie uzupełnia Schlagowski.

Działania w kierunku pasywności sprawdzają się także w starym budownictwie. Przy Tevesstrase we Frankfurcie stoi budynek, w którym po przeprowadzeniu termomodernizacji uzyskano obniżenie energii potrzebnej do ogrzewania aż o 87 proc.

Nie dziwi więc, że w Niemczech tempo zasiedlania mieszkań i domów pasywnych od 1991 do 2002 roku to średnio 101 proc. rocznie. Zjawisko przybrało na sile, gdy od 1998 roku wprowadzono w tym kraju dopłaty do tego typu budownictwa.

W zeszłym roku w Niemczech na termomodernizację wydano 1 mld euro, co jednakże wygenerowało 8 mld prywatnych inwestycji w obszarze budownictwa pasywnego. Według szacunków Niemcy w tym roku na ten typ budynków wydadzą nawet do 10 mld euro.

- Tymczasem w Polsce mamy najgorsze przepisy w Europie, gdy chodzi o budownictwo pasywne. Czasem widzę, jak tu się przeprowadza termomodernizację. Ja to nazywam termomodernizacją pod kolejną termomodernizację. Bylejakość, korzystanie ze złych materiałów i technologii. A przecież wystarczy zrobić to raz, ale porządnie – mówi Guenter Schlagowski - Minimalizacja strat zamiast uzupełniania strat – to jest kierunek nowego budownictwa – dodaje.

Cechy standardu

PIBPiEO to jedyna organizacja w Polsce akredytowana przez Passivhaus Institut Darmstadt do przeprowadzania certyfikacji budynków pasywnych. Jakie więc są cechy przyjętego standardu pasywnego?

- Zwarta bryła budynku i bardzo dobra termoizolacja: wszystkie elementy zewnętrznych przegród budynku są izolowane termicznie w takim stopniu, aby współczynnik U całej bryły budynku, ze wszystkimi przegrodami zewnętrznymi, nie przekraczał wartości 0,15 W/(m2K).

- Południowa orientacja i uwzględnienie problematyki zacieniania: pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest znaczącym czynnikiem przy projektowaniu budynku pasywnego – wykorzystuje się do tego Pakiet do Projektowania Budynków Pasywnych (Passive House Planning Package).

- Energooszczędne – certyfikowane pasywne okna (oszklenie i ramy okienne): okna (oszklenie i ramy) muszą mieć współczynniki U poniżej 0,80 W/(m2K), przy czym współczynniki g okien muszą wynosić około 50 proc.

- Szczelność powietrzna przegród zewnętrznych budynku (powłoki): infiltracja powietrza przez nieszczelności połączeń przegród zewnętrznych musi być mniejsza od 0,6 h-1 objętości całego budynku na godzinę i certyfikowana przez Blower Door Test.

- Pasywne podgrzewanie wstępne powietrza świeżego (zewnętrznego): świeże powietrze zewnętrzne może być doprowadzane do budynku przez GWC rurowe, w których dochodzi do wymiany ciepła z gruntem. Powoduje to wstępne podgrzanie świeżego powietrza do temperatury powyżej 5°C, nawet w trakcie chłodnych dni sezonu zimowego.

- Efektywny odzysk ciepła z powietrza usuwanego przy wykorzystaniu wymiennika ciepła powietrze-powietrze: większość ciepła obecnego w powietrzu usuwanym jest przekazywana do napływającego powietrza świeżego (sprawność odzysku ciepła powyżej 80 proc).

- Zaopatrzenie w ciepłą wodę użytkową wykorzystujące odnawialne źródła energii: energię do przygotowania ciepłej wody użytkowej dostarczają kolektory słoneczne lub pompy ciepła.

- Energooszczędny sprzęt gospodarstwa domowego: w domu pasywnym nieodzowne są urządzenia o niskim zużyciu energii (lodówki, kuchenki, zamrażarki, lampy, pralki, suszarki itd.).

Ewa Grochowska