Już w 2005 roku tamtejsza Rada Miasta przyjęła „Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla miasta Nowy Targ”. Jednym z zapisanych tam celów polityki ekologicznej było ograniczenie niskiej emisji w mieście.

Z gminnych funduszy

Dzięki istniejącemu do końca 2009 roku Gminnemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w okresie od połowy 2006 roku do końca 2009 roku przeprowadzono w mieście wiele modernizacji przydomowych kotłowni oraz dofinansowano montaż odnawialnych źródeł energii.

Najwięcej środków przekazano na wymianę starych, wysokoenergetycznych pieców węglowych na nowoczesne spalające węgiel o lepszych parametrach tzw. eko-groszek. Wiele budynków indywidualnych przeszło na ogrzewanie gazem. Nie zabrakło też domów gdzie zainstalowano kotły na biomasę oraz kolektory słoneczne. W sumie dofinansowano 105 obiektów na kwotę 219 000 złotych.

Od połowy 2006 roku do końca 2009 roku przeprowadzono w mieście wiele modernizacji
przydomowych kotłowni.

Po likwidacji Gminnych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, od stycznia 2010 roku straciło ważność zarządzenie Burmistrza Miasta Nowy Targ z 2006 roku, w sprawie dofinansowania mieszkańców miasta przy wymianie starych palenisk węglowych na ekologiczne źródła energii.

Jednak miasto nie chciało rezygnować z działań mających przyczynić się do ograniczenia niskiej emisji. Efekty uzyskane w okresie działania GFOŚiGW pokazały, że dofinansowanie modernizacji domowych palenisk to właściwy kierunek w dążeniu do celu jakim jest coraz czystsze powietrze nad miastem.

Drugie rozdanie

Dlatego też pod koniec 2012 roku Rada Miasta, po uzgodnieniu z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), przyjęła uchwałę w sprawie Regulaminu udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Gminy Miasto Nowy Targ, na dofinansowanie zadań związanych z ograniczeniem niskiej emisji na terenie miasta.

Zgodnie z tym regulaminem o gminne fundusze na te zadania mogą ubiegać się osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne i przedsiębiorcy, jednostki sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Możliwością dofinansowania objęte są budynki znajdujące się na terenie Nowego Targu, w których zostanie dokonana modernizacja kotłowni c. o., w ramach której zostanie zlikwidowany węglowy sposób ogrzewania na ekologiczne źródło grzewcze na: gaz, olej opałowy, energię elektryczną czy pompę ciepła.

Zainteresowani zakupem ekologicznego urządzenia grzewczego mogą uzyskać dotację w wysokości do 75 proc. poniesionych kosztów. Maksymalna kwota przyznanej dotacji nie może przekroczyć 4.000 zł brutto.

Ustawowy obowiązek

Każda gmina w Polsce ma ustawowy obowiązek przekazywania do, właściwych sobie terytorialnie, marszałków wojewódzkich corocznych sprawozdań z przeprowadzonych u siebie działań w zakresie ochrony powietrza. Nowy Targ takie sprawozdania przekazuje Marszałkowi Województwa Małopolskiego.

W sprawozdaniu z 2011 roku znalazła się m.in. informacja o zrealizowanej kampanii edukacyjnej dla mieszkańców miasta w formie rozprowadzenia ulotek i posterów dotyczących zagrożeń zdrowotnych powodowanych przez spalanie odpadów w przydomowych paleniskach.

Rok później można przeczytać w nim o przeprowadzonym Happeningu Ekologicznym z okazji Światowego Dnia Ziemi, którego głównym tematem była dbałość o zieleń, poprawną gospodarkę odpadami w tym szkodliwość wynikającą ze spalania odpadów. Także poinformowano marszałka o fakcie zakupu 6 autobusów spełniających normę EURO 5 na potrzeby Miejskiego Zakładu Komunikacji.

Rok 2013 obfitował w działania na rzecz likwidacji niskiej emisji w Nowym Targu. Dofinansowano wymiany starych pieców c. o. na węgiel na nowoczesne ekologiczne kotły gazowe. Mieszkańcy na 13 modernizacji łącznie uzyskali dofinansowanie w wysokości 48 520 zł.

Również rok temu stworzono film edukacyjno-informacyjny pt.: „Nowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi”, który porusza także problemy zanieczyszczenia powietrza i spalania odpadów. Film zaprezentowano w Nowotarskiej Telewizji Kablowej a kopie jego były rozdawane mieszkańcom miasta.

Nie od dziś wiadomo, że drzewa to najlepsze filtry powietrza. Stąd też, w ramach prowadzonych przez władze samorządowe działań proekologicznych, zakupiono 1000 sadzonek drzew z czego ponad połowę (519 sztuk) nieodpłatnie przekazano mieszkańcom Nowego Targu w celu obsadzenia ich na swoim terenie (coroczna akcja: „Załatw sprawę i posadź drzewo”).

Teraźniejszość i przyszłość

Zgodnie z uchwałą radnych z grudnia 2013 roku, w sprawie wyrażenia woli przystąpienia do opracowania i wdrażania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Nowy Targ, władze samorządowe wystąpiły z wnioskiem do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie o dofinansowanie w zakresie opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Nowy Targ.

Zakończenie opracowania Planu przewidziane jest na koniec bieżącego roku. Będzie on obejmować szczegółową inwentaryzację oraz analizę źródeł grzewczych na terenie Nowego Targu, jak również szereg propozycji w zakresie przyszłych działań w celu polepszenia jakości powietrza w mieście i zmniejszenia w nim niskiej emisji.

Posiadanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest niezbędnym warunkiem do przyszłego występowania i starania się gminy o środki zewnętrzne w celu pomocy w realizacji celów w nim określonych.

Ma w tym pomóc m.in. ankieta przeprowadzona wśród mieszkańców miasta w zakresie identyfikacji indywidualnych źródeł ogrzewania. Zostało wysłanych ponad 4 000 ankiet, z czego do urzędu wróciły 93 ankiety elektroniczne i 370 ankiet papierowych.
Nowy Targ wraz z Małopolskim Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska w Krakowie pod koniec 2013 roku podpisał porozumienie o współpracy w zakresie uczestnictwa w III Sekcji Podzespołu Lokalnych Programów Ochrony Powietrza.

W tym zakresie obecnie realizowane są okresowe pomiary jakości powietrza na terenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Nowym Targu przy ul. Powstańców Śląskich 1, za pośrednictwem mobilnej stacji pomiarowej dostarczanej przez WIOŚ.

Badania te prowadzone w ramach uczestnictwa gminy w tym Podzespole będą analizowane i zostaną przekazane do wykorzystania w opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Nowy Targ. W szczególności posłużą one do opracowania konkretnych działań mających na celu ograniczenie niskiej emisji.

Trzeba edukować

W Nowym Targu kładzie się duży nacisk na edukację proekologiczną. Tutaj sprawdza się zasada, że o zagrożeniach dla otaczającego nas środowiska należy uczyć już przedszkolaków. Oni m.in. dowiadują się o zagrożeniach zdrowotnych związanych ze spalaniem odpadów w przydomowych piecach co ma największy wpływ na czystość powietrza.

Miasto prowadzi na bieżąco szereg zadań oraz konkursów i akcji przy współpracy dzieci i młodzieży z nowotarskich szkół i gimnazjów. Są to np. coroczne cyklicznie happeningi ekologiczne obchodzone z okazji „Światowego Dnia Ziemi” a także „Konkursy Recyklingowe”.

Z roku na rok coraz więcej mieszkańców bierze udział w wiosennych i jesiennych akcjach „Sprzątania Miasta”. Wspierają oni również inicjatywy związane z tworzeniem plakatów czy ulotek o zagrożeniach związanych z degradacją środowiska i spalania odpadów jak „Niebezpieczne Spalanie”, czy „Konkurs na ulotkę ekologiczną”.

Blisko dekada działań mających na celu ograniczenie a w perspektywie likwidację zjawiska niskiej emisji pokazuje, że można je realizować także nie patrząc tylko na fundusze zewnętrzne.

Oczywiście z nimi łatwiej, stąd obecna prośba do NFOŚiGW o dofinansowanie w zakresie opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Ale bez nich też można.

Wincenty Bryński