Niska emisja jest szczególnie uciążliwa i szkodliwa dla nas i naszego bezpośredniego otoczenia, dlatego w naszym mieście prace związane z ograniczeniem tego zjawiska prowadzone są od wielu lat – mówi Zbigniew Michniowski,  były zastępca prezydenta Bielska-Białej.

fot. UM Bielsko-Biała

- Od 17 lat w strukturach Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej istnieje Biuro Zarządzania Energią. Jesteście jednym z nielicznych w Polsce samorządów, które tą problematykę wyodrębniło ze struktur szeroko pojętej ochrony środowiska. Dlaczego?

- Każde przedsiębiorstwo zarządza swoimi kosztami stałymi, ma ekspertów dbających o ich optymalizację. Gmina to większy organizm niż przedsiębiorstwo, dlatego także potrzebuje fachowców, którzy reprezentują interesy mieszkańców korzystających na co dzień z dóbr energetycznych.

Taka komórka jak Biuro Zarządzania Energią na bieżąco śledzi konsumpcję energii elektrycznej, cieplnej, gazu i wody w 140 obiektach miejskich. Opracowuje rozwiązania racjonalizujące tę konsumpcję, obserwuje rynek energii i renegocjuje jej dostawy oraz ceny z korzyścią dla ogółu mieszkańców.

Oszacowany efekt wdrożonych rozwiązań oraz zrealizowanych projektów to ok. 10 tys. zł niewydanych dziennie z budżetu miasta.

- Od 2010 roku istnieje „Plan działań na rzecz zrównoważonej energii". Jakie cele stawia on przed miastem?

- Bielsko-Biała jako jedno z pierwszych miast polskich i europejskich przystąpiło do „Porozumienia Burmistrzów” na pierwszej ceremonii w 2009 roku. Konsekwencją tej decyzji jest opracowany rok później „Plan działań na rzecz zrównoważonej energii do roku 2020". To wieloletnia strategia dla licznych podmiotów w mieście w intencji osiągnięcia przez Bielsko-Białą celów 3x20.

Inwentaryzacja emisji CO2 w roku 1990 i 2008 na terenie gminy oraz jej trendy rozwojowe pokazały, że do roku 2020 trzeba zredukować emisję CO2 o wartość 187 tys. ton.

Harmonogram prowadzących do tego działań zawiera 16 pozycji. Od termomodernizacji obiektów gminnych, przez modernizację oświetlenia, sieci ciepłowniczej, wymianę nieefektywnych źródeł grzewczych u mieszkańców, modernizację taboru autobusowego, przyjazny transport, po wykorzystanie lokalnych możliwości dotyczących odnawialnych źródeł energii.

Bardzo ważnym elementem tych działań jest edukacja społeczna prowadząca do zmiany zachowań w kierunku racjonalnego wykorzystania energii czyli efektywności energetycznej.

Po pierwszych latach funkcjonowania Planu widać, że dzięki konsekwentnej realizacji przyjętych zadań cele cząstkowe są osiągane, a nawet przekraczane. Spodziewane efekty dla miasta po 2020 roku to przede wszystkim bezpieczeństwo energetyczne społeczności lokalnej, a także jej stabilizacja ekonomiczna i zrównoważone środowisko naturalne, w którym funkcjonuje.

- Przez blisko dwie dekady, w dziedzinie działań prowadzących do ograniczenia niskiej emisji, osiągnęliście bardzo dużo. Co sprawiło Wam największą satysfakcję?

- Bezwzględnie sercem tych działań jest program pomocowy w formie dotacji dla mieszkańców do likwidacji starych kotłów węglowych i zastępowania ich ekologicznymi źródłami ciepła.

Sprawia on wiele proceduralnych trudności, ale zarazem daje najbardziej bezpośrednią satysfakcję. Mamy za sobą już ponad 1500 zlikwidowanych starych kotłów i ponad 800 instalacji kolektorów słonecznych.

Wiedza i doświadczenie pozwalają na skuteczne poszukiwanie programów wspierających ochronę powietrza w mieście.

fot. UM Bielsko-Biała

- Dzięki uczestnictwie w stowarzyszeniach i porozumieniach proekologicznych, tak polskich jak i międzynarodowych,  zdobywacie doświadczenie w efektywnym prowadzeniu gospodarki energetycznej. Czy pomaga to Wam także zdobywać  fundusze na projekty przyczyniające się do ochrony powietrza?

- Zdecydowanie tak. Dzięki obecności w stowarzyszeniach i porozumieniach dedykowanych sprawom energetycznym i środowiskowym wymieniamy się wzajemnie z innymi miastami wiedzą o tym, czego udało się dokonać w obszarze inwestycyjnym i nie inwestycyjnym.

Wiedza i doświadczenie są niezbędne do zdiagnozowania potrzeb miasta i służą wyznaczeniu słusznych kierunków rozwoju. To z kolei pozwala na precyzyjne i niejednokrotnie skuteczne poszukiwanie programów wspierających ochronę powietrza w mieście.

Poza tym miasta i instytucje stowarzyszone napotykają często na zbliżone problemy, stąd tworzą partnerstwa i wspierają się wzajemnie w realizacji określonego projektu. To właśnie dzięki członkostwu w Energy Cites oraz Stowarzyszeniu Gmin Polska Sieć Energie Cities, Bielsko-Biała zrealizowało wiele istotnych dla miasta projektów, takich jak Engage, Display, Schoobiedo, Euronet 50/50.

Za każdym razem to Bielsko-Biała zostało zaproszone przez europejskich i krajowych koordynatorów do uczestnictwa w tych projektach.

- Jakie prowadzicie obecnie działania mające na celu ograniczenie, a w perspektywie likwidację, zjawiska niskiej emisji w Bielsku-Białej?

- Niska emisja jest szczególnie uciążliwa i szkodliwa dla nas i naszego bezpośredniego otoczenia, dlatego w naszym mieście prace związane z ograniczeniem tego zjawiska prowadzone są od wielu lat.

W tym celu działamy w obszarze transportu, przez udrażnianie systemów drogowych i wymianę taboru komunikacji publicznej, a także w zakresie modernizacji indywidualnych systemów grzewczych.

Nieprzerwanie od 2007 roku udzielamy mieszkańcom dotacji do wymiany starych kotłowni węglowych na ekologiczne źródła ciepła oraz w mniejszym zakresie dotacji do montażu systemów solarnych.

Nie bez znaczenia jest też prowadzenie kampanii edukacyjnych, mających na celu propagowanie właściwych zachowań wśród mieszkańców naszego miasta dla podejmowania świadomych działań ograniczających niską emisję.

Program pomocowy w formie dotacji dla mieszkańców do likwidacji starych kotłów węglowych i zastępowania ich ekologicznymi źródłami ciepła to ponad 1500 zlikwidowanych starych kotłów.

fot. UM Bielsko-Biała

- Wydaje się, że trudno byłoby przeprowadzić tak wiele i tak spektakularnych projektów  bez akceptacji społecznej. Czy bez akcji edukacyjnych i promocyjnych byłoby trudniej do nich przekonać mieszkańców?

-  Wiele programów i projektów opiera się na uczestnictwie społeczności lokalnej. Bez uzyskania poparcia społecznego takich działań nie da się zrealizować.

Dlatego staramy się konsultować z mieszkańcami, nauczycielami, dyrektorami placówek oświatowych czy jednostek miejskich zanim podejmiemy się jakiegoś zadania. Wszystko po to, aby „skazać” działanie na sukces.

Miasto zrealizowało wiele istotnych dla niego projektów, takich jak np. Engage. W jego ramach zorganizowano konkurs: „Szanuj energię, chroń klimat” skierowany do m.in. do najmłodszych bielszczan.

fot. UM Bielsko-Biała

- Wysiłek miasta w drodze do uzyskania jak najlepszych efektów w gospodarowaniu energią został doceniony. Świadczą o tym liczne nagrody i wyróżnienia. To na pewno cieszy ale i chyba mobilizuje do dalszych działań. Będą kolejne?

- Miasto przygotowuje teraz Plan gospodarki niskoemisyjnej, który zawiera kilkanaście grup przedsięwzięć energooszczędnych.

Większość to kontynuacja dotychczasowych sprawdzonych i skutecznych działań, ale są też nowości. Jedna z nich to świeżo uruchomiony system rowerów miejskich. Jestem przekonany, że pomysł się przyjmie.

Nowością w ramach powstającego Planu gospodarki niskoemisyjnej jest świeżo uruchomiony system rowerów miejskich.
Autor foto: S Gąsowski

- Dziękuję za rozmowę

Rozmawiał: Wincenty Bryński