Wybór podyktowany jest dwoma zasadniczymi powodami. Pierwszy z nich to złożona struktura i lokalizacja Parku w obrębie dwóch miast i wynikające stąd liczne komplikacje. Drugą przyczyną jest kilkuletnia znajomość realiów Parku. W roku 2004 r. wykonałam, a następne obroniłam pracę dyplomową, która dotyczyła nowego zagospodarowania wybranego fragmentu terenów po byłej KWK „Wawel”, należących do Parku.

Praca zawierała liczne analizy zarówno całego miasta, jak i terenu wyznaczonego pod Park. Szczególną uwagę poświęciłam projektowi urbanistycznemu (projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) obszaru zajmowanego w przeszłości przez kopalnię. Swoje opracowanie zaprezentowałam zarządowi spółki oraz radzie miejskiej. Pozytywny odbiór rozwiązań projektowych umożliwił mi podjęcie pracy w zespole Parku jako specjalisty ds. projektowania − stąd dokładna znajomość podejmowanych przez park działań i ich przebiegu.

Cele powstania Parku

Główne cele Śląskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego definiuje umowa spółki. Za najważniejszy uznano jednak zagospodarowanie terenów poprzemysłowych oraz rewitalizację gospodarczą i społeczną zdegradowanych dzielnic poprzemysłowych.

Park stał się odpowiedzialny za rozwój i modernizację infrastruktury znajdującej się na terenach restrukturyzowanych oraz za utworzenie nowych miejsc pracy. Zadaniem ŚPPT było również pozyskanie środków finansowych, w tym pomocowych, Unii Europejskiej. Otrzymane środki miały pobudzić lokalną przedsiębiorczość poprzez zapewnienie firmom najkorzystniejszych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej oraz pozyskiwać inwestorów zewnętrznych.

Zarząd Parku został zobowiązany do współpracy z uczelniami wyższymi miasta i regionu. Korzystając z potencjału naukowego tych jednostek, powinien stworzyć warunki transferu technologii i pobudzić innowacyjność przedsiębiorców działających na terenie ŚPPT.

Jak to jest zorganizowane

Park powstał w 2003 roku, jednak swoją realną działalność rozpoczął dopiero 18 czerwca 2004 r. Powołany został jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a głównymi udziałowcami stały się: miasto Ruda Śląska (97 proc. udziałów) oraz miasto Świętochłowice (2 proc. udziałów). Pozostałymi akcjonariuszami są firmy prywatne.

Parkiem pierwotnie władał dwuosobowy zarząd, prezesi reprezentowali interesy poszczególnych miast. Aktualnie zarząd jest jednoosobowy. Ten organ władzy spółki powoływany jest co trzy lata przez radę nadzorczą.

Umowa spółki określa przedmiot działalności, zasady funkcjonowania i obowiązki organów, a także strukturę organizacyjną. ŚPPT poza zarządem pierwotnie składał się z:
− komórki organizacyjnej obsługi spółki,
− komórki organizacyjnej nieruchomości,
− komórki organizacyjnej księgowości.

Po roku działalności Park dodatkowo utworzył Biuro Obsługi Inwestora. Jego głównym celem miała stać się profesjonalna obsługa inwestorów, zamierzających ulokować swój kapitał w Rudzie Śląskiej czy Świętochłowicach.

BOI po kilku latach zostało zlikwidowane, powołano natomiast komórkę organizacyjną Promocja i Marketing, która miała przejąć zadania promowania nieruchomości i sprawnego przekierowania zainteresowanych inwestorów komórce Nieruchomości.

Co przejęto?

W porozumieniu powołującym ŚPPT wskazana powierzchnia obejmuje 1090,2 ha, z czego 809,6 znajduje się w obrębie Rudy Śląskiej, a 280,6 ha na terenie Świętochłowic. Jako pierwsze do zagospodarowania wyznaczono tereny pokopalniane KWK „Wawel” w Rudzie Śląskiej i KWK „Polska” w Świętochłowicach oraz tereny po Zakładach Urządzeń Technicznych „Zgoda”.

Jak widać tereny Parku zajmują znaczącą część obu miast. Granice terenu wskazanego pod Park określiły władze miast, wyznaczając w ten sposób przestrzeń zurbanizowaną, wymagającą w pierwszej kolejności działań naprawczych. Obszar ten obejmuje zarówno tereny miejskie, jak i Skarbu Państwa (nawet do 70 proc. całego terenu), a także działki prywatne.

Ryc. 1. Obszar wyznaczony pod działania ŚPPT (oprac. własne)

ŚPPT znalazł swoją siedzibę w wyremontowanym przez miasto, ze środków pomocowych, obiekcie byłej stołówki KWK „Wawel”. Park otrzymał trzy nieruchomości: dwie działki niezabudowane w Rudzie Śląskiej o łącznej wielkości ok. 30 ha oraz działkę zabudowaną w Świętochłowicach.

W niedługim czasie dołączono kolejną działkę niezabudowaną (14 ha) oraz zabudowaną obiektami po byłej cechowni, łaźni i lampowni KWK „Wawel” (2,5 ha) w Rudzie Śląskiej. Nieruchomości włączone były aportem na własność lub wieczyste użytkowanie. Następne lata działania Parku przyniosły przekazanie kolejnego terenu przylegającego do zabudowań pokopalnianych, umożliwiając w ten sposób stworzenie spójnego kompleksu parkowego.

Niestety. Obecnie wyczerpały się możliwości bezgotówkowego przekazywania nieruchomości. Wynika to przede wszystkim ze struktury własnościowej terenów objętych wyznaczonymi na wstępie granicami (obszary te są własnością Skarbu Państwa lub inwestorów prywatnych).

Strategia działania

Działalność Parku i jego strategia w pierwszych latach oparte były na zapisach w porozumieniu o powołaniu spółki oraz umowie spółki. Kolejne lata i podejmowane przez Park działania, w tym przygotowywanie wniosków o dofinansowanie, wymusiły przygotowanie studium wykonalności dla planowanych inwestycji. Park funkcjonował do roku 2009, opierając się na tych dokumentach.

Wraz z innymi parkami, w ramach Krajowego Forum Parków Przemysłowych (którego zadaniem jest promowanie i wzmocnienie roli parków przemysłowych w rozwoju swoich regionów), prowadzone są również prace nad stworzeniem programu wsparcia finansowego z funduszy krajowych.    

Kolejnym etapem, ważnym w życiu Śląskiego Parku Przemysłowo –Technologicznego, było opracowanie w maju 2009 r. strategii działania. Dokument ten wyznaczał w dwóch horyzontach czasowych (do 2012 i do 2015 r.) generalne cele działania spółki.

Działania strategiczne zostały wyodrębnione z uwzględnieniem odbiorców usług Parku oraz jego kluczowych kompetencji.

Zaliczono do nich:

- działalność dewelopersko-usługową, spełniającą funkcję obsługi firm działających w parku, osiedlania inwestorów zewnętrznych oraz organizacji i koordynacji procesów inwestycyjnych;

- działalność inkubacyjno-usługową, spełniającą funkcję inicjowania i rozwoju firm przemysłów kreatywnych, a także integracji i kreowania partnerstwa;

- działalność kapitałowo-zarządczą, spełniającą wewnętrzne funkcje pomnażania kapitału materialnego i niematerialnego parku oraz zarządzania informacją, wiedzą i własnością intelektualną.

Na podstawie tej nowej strategii, przy współpracy Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, Park opracuje studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla swoich terenów (1090,2 ha).

Oba te dokumenty stworzą spójną całość i wyznaczą przyszłe kierunki rozwoju Śląskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego sp. z o.o., a zarządzający, pilnie śledząc potrzeby ciągle zmieniającego się rynku, będą na nie odpowiadać.

Magdalena Świeży