Tak jednoznaczne stanowisko w sprawie przyjęła Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej (PIGEOR). Podstawą do takiego stwierdzenia jest sposób oznaczania minimalnej odległości elektrowni wiatrowej  od zabudowań, jaki proponowany jest w nowelizacji ustawy. Choć nie tylko od nich.

Dziesięciokrotna wysokość turbiny wiatrowej ma dzielić ją od od budynków mieszkalnych, parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych oraz leśnych kompleksów promocyjnych.

Jak twierdzi  PIGEOR, oceny w tym zakresie, wykonywane przez profesjonalne instytucje, są znane od kilku lat. Oznacza to więc, że rządzący całkowicie świadomie zgłaszają projekt prowadzący do rezygnacji przez Polskę z rozwijania tej formy pozyskiwania energii, uważanej dziś za najtańszą technologię OZE.

Przyjęcie ustawowych zmian oznaczałoby wielomilionowe straty po stronie inwestorów realizujących projekty w toku, które w zmienionych warunkach prawnych musiałyby zostać zakończone, bez szansy na zwrot nakładów wyłożonych na ich przygotowanie

Straty poniosłyby także społeczności lokalne. W Polsce korzyści z energetyki wiatrowej czerpie co najmniej kilkadziesiąt tysięcy osób, a podatki uzyskiwane przez gminy z tego tytułu wyniosły w zeszłym roku około 150 mln zł.

W nowelizacji ustawy o OZE proponowana jest całkowicie bezprecedensowa – trzy-, a nawet czterokrotna -  podwyżka podatku od nieruchomości, wynikająca ze zmiany definicji budowli i objęcia nią także urządzeń generujących i przekazujących energię. Podatek od nieruchomości, naliczany według aktualnych przepisów, obciąża 1 MWh energii wytworzonej w typowej elektrowni wiatrowej, o względnie dobrej produktywności, kwotą 15-17 zł/MWh. Po zmianach kwota ta wynosiłaby co najmniej 60 zł/MWh, co, według aktualnych cen rynkowych, oznaczałoby obciążenie przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej na poziomie 35-40 proc.

Większość istniejących przedsiębiorstw wiatrowych nie byłaby w stanie unieść takiego obciążenia i znalazłaby się w sytuacji zmuszającej do ogłoszenia upadłości. Przejęcie masy upadłościowej przez banki lub innych przedsiębiorców prowadziłoby z kolei w wielu przypadkach do faktycznego zaprzestania działalności i sprzedaży turbin oraz elementów wież do krajów trzecich.

Dodatkowe obciążenie, które nie znajduje uzasadnienia ani we wskaźnikach wypadkowości, ani też w realnych nakładach stanowić ma danina na rzecz Urzędu Dozoru Technicznego.

W opini PIGEOR, wprowadzenie tak zasadniczej zmiany warunków funkcjonowania branży wiatrowej w Polsce może być uznane przez inwestorów za wywłaszczenie bez odszkodowania. Rodzi to nie tylko ryzyko ich wystąpienia na drogę sądową z roszczeniami finansowymi, ale także będzie poważnym ciosem w budowę wizerunku Polski jako miejsca bezpiecznego dla długoterminowych inwestycji.

Podobne stanowisko prezentuje  Rada OZE Konfederacji Lewiatan. Wprowadzenie zakazu budowy elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niż 1,5 km (bo taka byłaby w praktyce, wedle proponowanego przelicznika) od zabudowań będzie oznaczało w rzeczywistości wstrzymanie takich inwestycji. Wiele proponowanych przepisów narusza ponadto prabwa nabyte i jest sprzeczna z zasadą państwa prawa – głosi oświadczenie Lewiatana.

Brak możliwości rozwoju energetyki wiatrowej i ograniczenie jej obecnego zakresu spowoduje, że gminy oraz lokalni mieszkańcy zostaną pozbawieni dodatkowego transferu środków. Lewiatan szacuje, że rocznie wspomniane transfery wynoszą ok. 1 mld złotych, a ich beneficjentem jest około 330 gmin i 70.000 gospodarstw rolnych, czyli 250.000 osób.

Do protestujących w sprawie zmian tak mocno dotykających energetykę wiatrową włączyli się przedstawiciele koncernów energetycznych. Przedsiębiorstwa te, jak np. PGE Energia Odnawialna, czy Polenergia zainwestowały już w tę branżę miliardy złotych.

Teraz firmy te zgłaszają propozycje łagodzące przepisy tak mocno bijące w energetykę wiatrową. Do takich postulatów należy m.in. wprowadzenie okresu przejściowego, zastosowanie specjalnego podatku na rzecz społeczności lokalnych - na poziomie na przykład 1,5 proc. EBITDA, ale bez zwiększania podstawy opodatkowania czy ustalania stawek w zależności od wieku farmy.

Projekt ustawy powstaje w szybkim tempie, nie są uwzględnianie poprawki zgłaszane nawet przez inne resorty rządowe, ale może to ulec zmianie. Jednym z najważniejszych powodów jest widmo pozwów ze strony koncernów zagranicznych.

Jak zauważa mec. Arkadiusz Krasnodębski - partner zarządzający w polskim biurze Dentons, kierujący warszawskim oraz europejskim Zespołem Energetyki i Zasobów Naturalnych, na łamach portalu odnawianezrodlaenergii.pl: - Spodziewam się, że w przypadku inwestorów zagranicznych skala roszczeń nie będzie znacząco odbiegać od kwoty zainwestowanej w tym sektorze energetyki odnawialnej. Widzimy do nich podstawę zarówno w umowach BiT (o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji państw członkowskich UE), jak i karcie energetycznej, której zapisy jeszcze lepiej chronią inwestorów zagranicznych.

Losy proponowanych w ustawie o OZE zmian będą znane w ciągu nabliższych kilkunastu tygodni.

Ewa Grochowska

Źródła:

-    O ustawie odległościowej na odnawialnezrodlaenergii.pl

-    O przyszłości energetyki wiatrowej w Polsce na odnawialnezrodlaenergii.pl

-    Kwestia ustawy odległościowej a rentowności farm wiatrowych na odnawialnezrodlaenergii.pl